ژئوسایت گورستان سپردنی یا به زبان محلی گورهای اِسپُردنی کُریت در روستایی تاریخی با همین نام و در فاصله ۱۷ کیلومتری جنوب طبس واقع شده است. این گورستان در مجاورت آب انبار و مسجد جامع قدیمی روستای تاریخی کریت قرار دارد. برخلاف گورستانهای مسلمان که مردگان را در داخل زمین دفن میکنند، در این گورستان اجساد مردگان را بر روی زمین قرار داده و با آجر و گل مقبرهای روی آن می ساختند. دلیل این امر این بود که برخی افراد بر اساس سنت مسلمانان، وصیت میکردند پس از فوت اجساد آنها به شهرهای مقدسی مانند مشهد، کربلا و نجف برده شود و یا در صورتی که در سفر فوت کرده بودند به شهر خودشان، منتقل شود. از این رو، مردگان را در قبرهایی خاص که به گور سپردنی مشهور بودند، دفن میکردند و پس از مدتی به مقصد وصیت شده حمل میکردند. شواهد تاریخی در این منطقه نشان میدهد گورهای سپردنی حتی در شهر طبس و در ژئوسایت آستان مبارک حضرت حسین بن موسی الکاظم (ع) نیز وجود داشته است.
سالها پیش گویا راه کربلا از مسیر روستای کریت در طبس میگذشته و افراد ماههای زیادی در راه بودند تا به کربلا برسند و یا شاید به حرم امام رضا(ع)، به همین علت در مسیری پرزحمت و طولانی این مسافرت برخی از افراد فوت میکردند و همراهانشان آنها را در مسیر این راه، یعنی در روستای کریت دفن میکردند.
دفن این افراد هم به این صورت بوده که برای آنها قبرهایی با آجر روی زمین ایجاد میکردند که عمق کم اما گنبدی شکل داشته است و مردگان را درون آن قرار میداده اند.
این شکل از قبر با قبور دیگر تفاوت داشت تا نشان دهنده این باشد که آن درگذشته متعلق به این دیار نبوده و بستگانش روزی او را با خود خواهند برد شاید دلیل دیگرشان این بوده که تخریب قبری که روی زمین واقع شده از تخریب قبری که داخل زمین است راحتتر بوده و یا اینکه جسد در روی زمین زودتر متلاشی میشده تا در زیر زمین.
در هر حال قبور را به شکل امانی در قبرستان روستای کریت ایجاد میکردند. وقتی کاروان زائران از سفر برمیگشت اقوام آنها استخوان مردگانشان را با خودشان به شهرشان میبردند و برخی دیگر شاید چون کسی را نداشتند همانجا ماندند و پاگیر روستا شدند.
هنوز در قبرستان روستای کریت میتوان آثار به جا مانده از این قبرهایی که اهالی روستا به آن قبرهای «سپردنی» میگویند را مشاهده کرد. قبرهایی که روی زمین واقع شده و دیواره برخی از آنها ریخته و میتوان کفن و استخوان های مردگان را مشاهده کرد.
نمایش گالری در اندازه بزرگ
چه گورستان مرتب و منظمی بوده در زمان خودش. جالبه. خیلی ممنون.