ایران امروز:

«یک نفر به تنهائی می‌تواند مسیر تاریخ جهان را تغییر دهد»
(ادگار مورَنْ، فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی)

نویسنده: میشل وینُک 
برگردان به فارسی: فواد روستائی

ادگار مورن، فیلسوف و جامعه‌شناس ۱۰۳ ساله‌ی فرانسوی در تازه‌ترین کتابِ خود زیرِعنوانِ «آیا تاریخ درسی برای ما دارد؟» به تأمّلی پرمعنا در باره‌ی نیروهای نهان یا نامرئی ــــ افراد، اسطوره‌ها و پیشامدهای پیش‌بینی‌نشده ــــ در تاریخ نشسته‌است. نیروهایی که زیروزِبَرشدن‌های تاریخی را شکل‌می‌دهند. تازه‌ترین کتاب ادگار مورَن هشداری رستگاری‌بخش در جهانی است که دستخوشِ فقدانِ یقین و در معرضِ زیروزِبر شدن‌های ژئوپُلیتیک ‌است.

ادگار مورَن به هیأتِ پیری فرزانه، ایستاده بر ستیغِ صدوسه سالگی، یک بار دیگر کتابی کم‌حجم امّا گیرا را راهی بازار کرده‌است که توسّطِ انتشارات «دُنوئِل»(۳) در اختیار کتاب‌دوستان قرارگرفته‌است.

من در این نوشته تنها به چند پیشنهاد این پیر فرزانه که خواننده را به تأمّل و اندیشیدن به روزگار تیره‌وتار و پرآشوب ما فرامی‌خواند می‌پردازم.

فیلسوفِ ما در اثر اخیر خویش نقش فرد در تاریخ را با وضوحِ بیش‌تری به نمایش می‌گذارد. این امر ممکن است در نگاه نخست امری پیشِ پا افتاده به نظر رسد امّا باید توجه‌داشت که نسل‌های متعددی از مورّخان مکتب تارخ‌نویسی «آنال»(*) که واپسین پیشوای‌شان فرنان برودل(۴) بود در راه کاستن از اهمیّتِ نقشِ «مردان بزرگ» و «پیشامدها یا پدیده‌های پیش‌بینی نشده و نامنتظَر» به نفع واقعیّت‌های اقتصادی، اجتماعی و جمعیّت‌شناختی به عنوان نیروی محرّکه و موتور «تاریخ» تأکیدکرده‌اند.

برو به آدرس