آسو:
پرویز نیکنام
فهیمه اکبر خواننده و موسیقی‌شناسی بود که اولین و تنها آلبوم موسیقی او در سال ۱۳۸۴، وقتی ۸۸ ساله بود منتشر شد، و تا آن زمان جز افراد معدودی، کمتر کسی می‌دانست که خواننده‌ای به این نام وجود داشته است. اما فهیمه اکبر دهه‌ها بود که می‌خواند.
اولین بار در چهاردهم آذر سال ۱۳۳۴ صدای او «در یکی از شب‌نشینی‌های هنر و موسیقی» توسط تیمسارِ بازنشسته عبدالله اشرفی که نوازنده و دلبسته‌ی موسیقی ایرانی بود، روی دستگاه «ضبط ریل با نوار مغناطیسی» ضبط شد. گلی اکبر دختر فهیمه می‌گوید: «اولین بارهایی که آوازخوانی مادرم به طور رسمی ضبط شد، در سال‌های ۱۳۳۴ و ۱۳۳۵ خورشیدی بود. در مهمانی‌هایی که خانه‌ی تیمسار اشرفی برگزار می‌شد و گاهی هم خانه‌ی خودمان.»
این نوار ریل‌ها مدت‌ها خاک می‌خورد تا آنکه بخشی از آن در قالب آلبومی با شانزده قطعه منتشر شد. بخشی از ترانه‌هایی را که فهیمه اکبر خوانده بود، کسان دیگری بازخوانی کرده بودند اما تا همین چند سال پیش کمتر کسی این را می‌دانست. قطعه‌ی «شب بود بیابان بود» یکی از این ترانههاست که در جمع‌های خانوادگی و دوستانه زمزمه می‌شد و همه این ترانه از آن فریدون فرخزاد می‌دانستند در حالی که، ترانه‌ی «شب بُو بیابان بُو زمستان بُو» را جهانگیر سرتیپ‌پور پیش‌تر به گیلکی سروده و فهیمه اکبر اولین بار آن را خوانده بود. این ترانه برگرفته از یک ترانه‌ی آرژانتینی است به نام «قایق زائر من» که از رادیو پخش می‌شد و در بین جوانان طرفدار داشت. جهانگیر سرتیپ‌پور ترانه‌سرا و نویسنده‌ی گیلانی هم بر اساس موسیقی آن، شعر گفت و بعد هم ظاهراً پوران خواننده‌ی قدیمی قطعه‌ی فارسی ترانه را خواند. البته به درستی مشخص نیست نخستین بار چه کسی نسخه‌ی فارسیِ آن را اجرا کرده است اما بسیاری معتقدند که ترانه‌ی فارسی با صدای فریدون فرخزاد مشهور شده است.
ترانه‌ی آرژانتینی در اسفند ۱۳۳۴ خورشیدی منتشر شده و کمتر از یک سال بعد در چهاردهم آذر ۱۳۴۴با «صدای او [فهیمه اکبر] که این ترانه را می‌خواند روی نوار ریل ضبط شد.»
برو به آدرس
نظرات