در فرهنگ واژه ها
متلک = حرف مفت - دری وری - کلفت - حرف برخورنده - شوخی و مزاح (فرهنگ لغات عامیانه ٔ جمال زاده) - لغز - عیب جویی - طعن - متل خرد - متل کوچک (یادداشت به خط مرحوم دهخدا) - متلک گفتن: کلفت بار کسی کردن - عیب های کسی رابه رخش کشیدن و به زبان شوخی یا جدی او را آزردن (فرهنگ لغات عامیانه ٔ جمال زاده). لغز خواندن (یادداشت به خط مرحوم دهخدا):
لغت نامه ی دهخدا/ تارنمای واژه نامه پارسی ویکی
متلک = سخنی که از روی شوخی و طعنه به کسی گفته می شود: فرهنگ فارسی معین
متلک = شوخی - مَتل: فرهنگ فارسی عمید
متلک = جوک، شوخی، طعنه، هزل، سخن طعنه آمیز، سخن ریشخندآمیز، کلام نیش دار، گوشه و کنایه:
تارنمای واژه یاب
متلک = سخن طعنه آمیز و نیش دار: واژه نامه ی نوین تالیف محمد قریب
در برخی از کتاب ها و نوشتارها
کتاب متلک پتلک تالیف مریم رییس دانا:
تارنمای ایرانیان ایرون
نوشتاری از لیلا سامانی پیرامون "نگاهی به کتاب متلک پتلک تالیف مریم رییس دانا":
تارنمای شهروند
در خاورمیانه خنده و تفریح از دید دولت و دین مباح بوده ولی مردم در زندگی نیاز به خنده داشته آنرا با جوک، متلک، مزه حضوری، پیامک، ویدیو حفظ می کنند. خالقان بااستعداد جوکها ناشناس مانده؛ ولی آثارشان دهن به دهن در افواه می ماند. شاید کتاب ملانصرالدین یک نمونه از تولید لطیفه ها بوسیله استعدادهای ناشناس باشد. در نشر اجتماعی طنز بجز استعداد، جرات، ظرافت بیان، تسلط بر بددهنی نیز هم باید باشد.(نوشتاری از بیژن باران):
تارنمای عصر نو
از نشریات انتقادی ،فکاهی و مصور که قبل از انقلاب اسلامی در ایران منتشر می شدند می توان به توفیق : سیاست روشن ، حاجی بابا، علی بابا، گلثوم ننه، فرشته آزادی ، ملا نصر الدین ، متلک ، آرزو و …. اشاره کرد (نوشتاری از محمود فراهانی):
تارنمای صدای مردم
مهدي سهيلي سال ۱۳۰۳ در تهران متولد شد. از سال ۱۳۲۲ كار مطبوعاتي و شعر را آغاز كرد. او امتياز دو روزنامه فكاهي متلك و نوشخند را دارا بود و در جرايد مختلف آن زمان از جمله اطلاعات، روشنفكر، زن روز و توفيق، شعر و مطلب مينوشت... اين شاعر در سن ۶۳ سالگي در ۱۸ مرداد۱۳۶۶ درگذشت.:
تارنمای خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)
نوشتاری پیرامون " متلک" به زبان انگلیسی:
بخش انگلیسی تارنمای ویکی پدیا
انواع متلک
متلک ها را می توان در چهار گروه تاریخی، سیاسی، خیابانی و تصویری طبقه بندی کرد:
۱ - متلک تاریخی سید حسن مدرس به رضاشاه
درخصوص نقش فلزی نیم تنه رضاخان سردار سپه در بخش فوقانی ساختمان سردر میدان مشق (باغ ملی)، حسین مکی به نقل از سید حسن مدرس نظر ایشان را چنین ذکر کرده است: «هنگامیکه سردار سپه سردر میدان مشق (باغ ملی) را ساخته بود، در بالای هلال دو مجسمه کوچک هم ساخته، نصب کرده بودند که هم از درون و هم از برون مجسمه رضاخان بود، مثل اینکه دو مجسمه را در یک قالب ریخته، بعدا پشت آنها را به هم چسبانیده بودند. روزی یکی از طرفداران سردار سپه از مدرس پرسیده بود که ساختمان سردر میدان مشق چطور است. مدرس در جواب گفته بود: مجسمه بالای سردر مثل رضاخان دو رو است»: بسیاری از تارنماها
۲ - متلک های سیاسی
متلک های سیاسی گاهی خارج از چارچوب عرفی جامعه است... ابتدا چند متلک سیاسی است ،بعد کاریکاتور و طنز و گاهی کار به جای می کشد که این شوخی ها تصویری و کلامی می شود و به شکل پلاکارد یا دست نوشته بزرگ درمی آید:
تارنمای خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران
عادل فردوسی پور برنامه این هفته ی "نود" را با تبریک به ظریف به مناسبت موفقیت تیم مذاکره کننده در حصول توافق هسته ای آغاز کرد. این البته اولین باری نیست که عادل برنامه اش را با چاشنی سیاست مخلوط می کند و بینندگان تلویزیونی را به وجد می آورد. شوی "نود" به ویژه طی این سال های اخیر مملو از متلک ها و جملات متفاوت سیاسی و اجتماعی بوده که بر زبان مجری اش جاری شده است:
تارنمای فوتبالیترین
مراسم تودیع و معارفه فرماندار قدیم و جدید شهرستان انزلی در حالی برگزار شد که مانند تمام مراسم تودیع و معارفه به دور از حاشیه و متلک های سیاسی نبود:
تارنمای انزلی
یاد خاطرات دبیرستانمون افتادم. زنگ اول ها که امتحان داشتیم بعضی بچه ها از خداشون بود صبحگاه ها طول بکشه و معلم از درس پرسیدن منصرف بشه. بعضی وقتها به من التماس می کردند تا من بعد از قرآن صبحگاهی سخنرانی کنم و وقت کلاسها رو بگیرم. من هم شرط می گذاشتم که هر چی من گفتم شما باید تکبیر بگید و خلاصه تریبون رو میگرفتم و جواب حرفهای سیاسی معلم ها رو که سر کلاس می گفتن تو صبحگاه می دادم و بچه هام تکبیر می گفتند. آخه وقتی توی کلاس جواب متلک های سیاسی شون رو می دادم بیرونم می کردند... (از مسعودده نمکی کارگردان سینما):
تارنمای خبرگزاری فارس
متلک پرانی اوباما و رامنی در مهمانی شبانه:
تارنمای خوزنیوز
متلک ترامپ به اسکار: ترامپ در مصاحبه ای تفصیلی با خبرنگار وب سایت محافظه کار " بریت بارت نیوز" دست اندرکاران مراسم اسکار را متهم به سیاسی کاری کرد و با پیش کشیدن گاف مراسم اسکار در معرفی اشتباه بهترین فیلم سال ، گفت دست اندرکاران اسکار آن قدر سرگرم سیاست شدند که سرانجام کارشان خوب از آب درنیامد:
تارنمای خوزنیوز.
۳ - متلکهای خیابانی
زنان، قربانیان متلکهای خیابانی: تکه پرانی و متلک گویی موضوع تازه ای نیست و به کشور و جامعه خاصی هم اختصاص ندارد. در همه دنیا عمدتا زنان عابر در کوچه و خیابان با چنین صحنه هایی روبه رو هستند:
تارنمای سلامت نیوز
نمونه ای از متلکهای خیابانی پسرها به دخترها
ببخشيد خيابون فدات شم كدومه؟
*
تو كه اينقدر ناز داري/ يه فرقون جهاز داري
*
نازتو بخورم ..شب شام نخورم
*
هندونه بیار قاچ کنم لباتو بیار ماچ کنم: بسیاری از تارنماها
۴ - متلک های تصویری
متلک تصویری یک روزنامه به مجلس و شهرداری:
تارنمای خبرآنلاین
متلک تصویری یک روزنامه به صدا وسیما:
تارنمای خبرآنلاین
در برخی از ویدیوها
ترانه ی متلک
https://www.youtube.com/watch?v=GcthZeOsUbs
متلک انداختن به سبک مردان ایرانی
https://www.youtube.com/watch?v=ygDbXmNTV0Y
در برخی از سروده ها
جوان از آن روش پهلوان کمی واخورد/ که درگذاشت ره و رسم میزبان رستم
هزارها متلک بار پیرمرد نمود
که بازگشت بهناچار سوی خوان رستم...:
ملک الشعرای بهار
*
خنده زد برمن و انکارم کرد/ پیش چشم همگان خورم کرد
گفته هایش سر خشمم آورد
باز هم او متلک بارم کرد:
غلامحسین محمدی
*
رباعی متلک
بس جوانان، ز سر_ بیکاری
توی_ هر کوچه و هر بازاری
Excellent research on Taunting and a very good collection. Thanks