قوای زمینی ایران برای اولین بار در سال 1298 شمسی از حمایت 2 فروند هواپیمای انگلیسی در حالی که خلبانی‌ انهارا نیز انگلیسیها عهده دار بودن برخوردار گردیده است انگلیسیها که در جنوب ایران حضور داشتند از پیشروی قوای روسی به سمت تهران وصفحات جنوب بیمناک  بودند در صدد  بر آمدند که بهر طریقی قوای اعزامی ایران را در برابر روسها تقویت کنند لذا عده ای از نیروهای خود را به سوی تهران واز انجا به سوی قزوین و ارتفاعاته منجیل بردند ودر منجیل استحکاماتی ساختند تا پشت نیروهای ایران را داشته باشند در این موقع بود که دوفروند هواپیمارا مامور پشتیبانی از قوای زمینی ایران کردند این ظاهرا اولین باری بوده است که قوای نظانی ایران از پشتیبانی هواپیما برخوردار گردید .

هواپیماهای انگلیسی در قلعه مرغی(مرداد1301)

تا نیمه ی اول سال 1301 در تهران زمین مشخصی برای نشستن وبرخاستن هواپیما وجود نداشت ولی چنانکه روزنامه ی(ایران)  در شماره 7تیرماه 1301   خود مینویسد:در پی درخواست انگلیس برای ورود دوفروند هواپیما به تهران و اختصاص محلی برای فرود انها دولت وقت زمین قلعه مرغی را برای این منظور اختصاص داده وبه یاری زندانیان شهربانی وقت به تسطیح ان اقدام کرده است عین خبر  روزنامه مذکور چنین است :به طوری که اطلاع حاصل نموده ایم قریبا 2 فروند ائروپلان که متعلق به دولت انگلیس است در هوای تهران پرواز خواهند کرد و ورود ائروپلانهای مذکور قبلا به دولت ایران اطلاع داده شده است اختصاص محلی را جهت فرود امدن تقاضا نموده اند لذا به اداره ی نظمیه اطلاع داده شده  ه در بیرون دروازه محل مناسبی را برای پایین امدن انها  تهیه و در صورت پستی بلندی محل را تسطیح نمایند اداره ی نظمیه نیز در اطزاف قلعه مرغی سمت امام زاده حسن را برای فرود امدن ائروپلان اختصاص داده و عده ای  از محبوسین نظمیه هم چند روز است مشغول تسطیح انجا که برای ورود ائروپلانها حاضر باشد.

دفتر هواپیمایی در ارکان حرب کل قشون(دی1300)

پیدا شدن هواپیماها در اسمان ایران سبب شد که ایرانیان و اولیای امور به ارزش و اهمیت هواپیمایی پی بردند ورضا خان نیز که اهمیت ان را استنباط کرده بود تصمیم گرفت  تا در سازمان (قشون متحدالشکل)خود (هواپیمایی)را در دستور کار خود قرار دهد. به این ترتیب در همان هنگام که ارتش نوین ایران (قشون متحدالشکل) در حال تشکیل بود(1300 شمسی) و سازمانی برای وزارت جنگ و ارکان حرب کل قشون طرح ریزی میشد در شعبه تنسیقات از دایره عملیات دفتری هم به نام (دفتر هواپیمایی) پیش بینی گردید ونخستین بار در ارتش ایران نام هواپیمایی جزو سازمان درامد ودر حقیقت هسته ی مرکزی نیروی هوایی ایران گردید

رقابتهای روس انگلیس و فرانسه

  زمانی که ارتش  ایران در صدد تاسیس و تکمیل بخش هواپیمایی بود میان 3 کشور المان فرانسه و روسیه در مورد تحویل هواپیما های نظامی به ایران و تامین خلبانان و کارکنان فنی انها رقابت شدیدی در گرفته بود به نحوی که هر یک از این کشورها میخواست زودتر از دیگری  در تامین نیازمندیهای هواپیمایی ارتش ایران توفیق یابد و ایران هم برای بهره گرفتن از این رقابت سفارش خرید هواپیما و تامین پرسنل مورد نیاز را به هر سه کشورداد. تا پایان سال 1303 سه فروند هواپیمای یونکرس المانی و چهار فروند هواپیمای روسی (ازسه نوع)با خلبانان و مکانیسین های المانی و روسی مربوطه در اختیار ارتش ایران بود .بین سالهای  1302 تا 1304 ارتش پنج فروند هواپیمای (دوهاویلاند9) از روسیه و 7 فروند هواپیما(2 فروند هواپیمای مشقی اسپاد 3 فروند هواپیمای مشقی پوتز و 2 فروند هواپیمای برگه -14 )از فرانسه خریداری کرد که هریک از این 2 کشورتلاش میکرد زودتر هواپیماها را به تهران برساند. قرار شد 3 فروند از 5 هواپیمای خریداری شده از روسیه به وسیله 3 نفر خلبان ایرانی که تازه از مدرسه هوانوردی ان کشور فارغ التحصیل شده بودند (نایب اول قهرمانی-نایب اول امین زاده-دانشجوی خلبانی اشتوداخ)از بادکوبه به تهران پرواز داده شوند ودو فروند دیگر از طریق بندر انزلی تحویل گردند و 7 هواپیمای فرانسوی هم که با کشتی به بندر بوشهر رسیده بودند به وسیله خلبانان فرانسوی به تهران پرواز نمایند در چنین شرایطی عنلا یک مسابقه ی اعلام نشده بین روسیه و فرانسه جریان داشت و برنده کشوری محسوب میشد که هواپیمایش زودتر به تهران برسد .روز 6 بهمن1304 3 فروند هواپیمای (دوهاویلاند-9آ) روسی که تا بادکوبه در صندوقها حمل ودر این شهر سوار واماده پرواز شده بودند به خلبانی 3 افسر ایرانی  به قصد تهران به پرواز در امدند یکی از این هواپیماها هنگام برخاستن در فرودگاه بادکوبه دچار سانحه شد و شدت سانحه ومیزان خسارت به هواپیماتا حدی بود که قطعات ان با کشتی به ایران حمل شد. اگرچه خوشبختانه به خلبان ان اسیبی نرسید از دو فروند دیگر که سالم وارد اسمان کشور شدند فقط یک فروند به خلبانی اشتوداخ  سالم در قزوین فرود امد وهواپیمای قهرمانی هم با وجود رسیدن به قزوین در این شهر دچار سانحه شد ولی شرط مسابقه ی اعلام نشده ی مورد بحث زودتر رسیدن هواپیما به تهران بود که هواپیماهای خریداری شده از روسیه چنین توفیقی به دست نیاوردند زیرا  هواپینای اشتوداخ هم به علت وجود برف سنگین در فرودگاه قزوین مدتها در انجا باقی ماند و نتوانست خود را به موقع به تهران برساند . ازطرفی هفت فروند هواپیمای ساخت فرانسه هم که قرار بود با خلبانان فرانسوی از بوشهر پرواز وهرچه زودتر خود را به تهران برسانند سرنوشتی بهتر از هواپیماهای  ساخت روسی نداشتند زیرا از این هواپیماها نیز فقط یک فروند انهم دیر تر از تاریخی که انتظار میرفت و با چندین فرود اجباری بین قم وتهران به مرکز رسید وبقیه هواپیماهای مورد بحث در نقاط مختلف بین راه (کازرون-شیراز-کوه های بختیاری-اصفهان)دچار سانحه شدند و یکی از هواپیماهای پوتز طوری شکسته بود که حتی قابل تعمیر تشخیص داده نشده و از تعداد موجودی حذف گردید.خرداد سال 1303 در تاریخ هواپیمایی ایران اهمیت خاصی دارد زیرا دراین ماه با وجود این که هواپیمایی قشون ایران دارای تعدادی هواپیما بود اما  بعلت نبودن پرسنل ذیصلاح ایرانی اداره این سازمان مستقیما به وسیله ارکان حرب کل قشون و از طریق دفتر هواپیمایی مربوطه انجام میگرفت برای پایان دادن به این اوضاع فرمان تاسیس صنف(هواپیمایی کل قشون) به عنوان یک سازمان مشخص‌ برای اولین بار توسط رضا خان که وزیر جنگ و فرمانده ی کل قوا بود در تاریخ 11 خرداد 1303 صادر شد.سال 1303 از جهت دیگری نیز اهمیت دارد و ان این که نخستین هیات دانشجویان ایرانی مرکب از ده تن برای فرا گرفتن فن خلبانی به روسیه فرستاده شدند(مرداد ماه 1303)و گذشته از ان از افسرانی که در ماه خرداد همان سال برای تحصیل دررستهای مختلف ارتش به فرانسه رهسپار شده بودند یک تن به تحصیل در رشته ی هواپیمایی پرداخت .در همین سال شرکت هواپیمایی یونکرس نیز شعبه ای در ایران دایر کرد و چند هواپیما در خطوط تهران مشهد شیراز انزلی بوشهر به کار انداخت  وحمل مسافر را در این خطوط به عهده گرفت.(توضیح:خطوط هوایی شرکت یونکرس تا سال 1309ش نیز در ایران دایر بود ولی سرانجام در نتیجه مشکلات اقتصادی سیاسی برچیده شد) ارتش  ایران که مقارن این سالها به کار سرکوب قبایل ورفع اغتشاشهای نواحی مختلف مملکت مشغول بود  وبه هواپیما احتیاج داشت برای سرکوبی افراد مسلح در مناطق حساس گاه به گاه هواپیماها و خلبانان شرکت یونکرس را به طور روز مزد به کار می گماشت و باز در همین سال بود که ده فروند هواپیمای خریداری شده از کشورهای فرانسه المان و روسیه به شرح زیر وارد ایران شد دوفروند هواپیمای یونکرس اف-13 المانی دو فروند هواپیمای دوهاویلاند-9 (انگلیسی الاصل) از روسیه دو فروند اسپاد-42 فرانسوی دو فروندپوتز-8 فرانسوی دو فروند اورو روسی در پنجم اسفند ماه سال 1304 بود که نخستین خلبان ایرانی سرهنگ احمد خان نخجوان  با یکی از هواپیناهای برگه-19 که از فرانسه خریداری شده بود از فرودگاه ویلا کوپلی پرواز کزد و پس از نشستن در چند شهر باللخره به در فرودگاه قلعه مرغی تهران فرود امد در همین روز سازمان هواپیمایی ایران نیز رسمی شد وسرهنگ نخجوان به ریاست ان انتخاب شد . در فروردین 1315 یک دانشکده فنی هوایی جهت اموزش عده ای افسر فنی در دوشان تپه بوجود امد داوطلبان این دانشکده با دیپلم علمی ششم متوسطه نام نویسی و پس از دو سال تحصیل با درجه ستوان دومی در مشاغل فنی نیروی هوایی مشغول به خدمت میشدند دوره اول این دانشکده شامل 27 دانشجو بود که در فروردین 1317 فارغ التحصیل شدند

تجهیز قوای هوایی با هواپیماهای روسی ار-5

در اواخر سال 1311 قوای هوایی ایران ده فروند هواپیمای ار-5 از روسیه خریداری کرد و اولین فروند از این نوع هواپیماها به وسیله یک خلبان ایرانی از مسکو به تهران پرواز ودر روز نهم خرداد 1312 در فرودگاه قلعه مرغی فرود امد.9 فروند دیگر در قطعات مجزا درون صندوق ها به وسیله کشتی به بندر انزلی رسید و در این بندر سوار و مورد ازمایش های پروازی قرار گرفتند ودر پنج مرحله به وسیله خلبانان ایرانی به تهران پرواز داده شدند و به این ترتیب بر مجموع هواپیماهای موجود قوای هوایی ایران ده فروند هواپیمای ار-5 اضافه گردید که در اختیار  فوج نمره 1 این قوا قرارگرفتند هواپیمای اکتشافی و بمب فکن دو باله دونفره (ار-5)ساخت کارخانه پولیکاریف روسی مجهز به یک موتور 12 سیلندری (ام-17) بود که با اب خنک میشد حداکثر سرعتش 153 میل در ساعت سقف پروازش 20997 پا برد پروازش 620میل حداکثر وزنش هنگام برخاستن 6515 پوند بود ویک تیربار برای تیراندازی به جلو و تیربلر متحرکی روی برجک کابین عقب داشت و میتوانست 882 پوند بمب در مقرهای زیر بال پایینش حمل کند .

اداکس وفیوری در خدمت قوای هوایی ایران(اسفند 1312)

در اسفند 1312 تعدادی از هواپیماهای اداکس که از انگلستان خریداری شده بود به وسیله کشتی وارد بندر خرمشهر شد و ازانجا از راه زمینی به اهواز حمل و قطعات انها سوار شد.پس از انجام ازمایشات پروازی لازم اولین سری انها مرکب از 4 فروند وارد تهران شد(18 فروردین 1313) و همه هواپیماهای خریداری شده نیز به تدریج وبه موازات امادگی به تهران پرواز داده شدند. در سال 1313 نیز تعدادی از هواپیماهای شکاری نوع فیوری ساخت کارخانه هاوکر انگلیس که خریداری شده بودند وارد ایران شدند و رفته رفته به تهران منتقل گردیدند .تعداد هواپیماهای پروازداده شده به تهران در مدت 13 ماه (از 18 فروردین 1312 تا 18اردیبهشت 1313 ) جمعا به 90 فروند میرسید و این امر حکایت از اهمیت قوای هوایی در چهارچوب تکوین ارتش  داشت .

کارخانجات هواپیمایی شهباز1314

با توجه به گسترش قوای هوایی ایاران و خرید روز افزون هواپیماهای جنگی از خارج دولت وقت تصمیم گرفت تا برای بی نیازی از خرید و یا لااقل برای کاستنهزینه  خرید انها نسبت به تاسیس کارخانه های هواپیما سازی اقدام کند و به همین منظور برای خرید ماشین و لوازم کارخانه به کشورهای اروپایی مثل المان وانگلستان از جملهبه شرکت پرات و ویتنی سفارشهایی داده شد (1312)و این ماشینها و لوازم  در سال 1314 به ایران رسید انها را در دوشان تپه نصب کردند و به نام کارخانه های هواپیما سازی شهباز مشعول به کار شد  این کارخانه علاوه بر تعمیرات اساسی با استفاده از قطعات و مواد اولیه مورد لزوم موفق شد تا قبل از سال 1320 تعداد قابل ملاحظه‌ای هواپیمای مشقی و جنگی ساخته و تحویل نیروی هوایی نماید (از انواع هواپیماهای تایگرموس- الاکس و هایند) در اول مرداد 1317 نخستین سری از هواپیماهای ساخت این کارخانه پرواز نمود. برنامه ساختن هواپیما توسط این کارخانجات تا سال 1318 به نحو کامل اجرا شد ولی از این تاریخ به بعد به سبب بروز جنگ جهانی و نرسیدن مواد اولیه اجرای برنامه با مشکلات جدی مواجه گردید و سرانجام سرایت جنگ به ایران این برنامه را متوقف ساخت.