هرانا
از بامداد دوشنبه ۲ تیرماه، تاکنون دست‌کم ۳۵ شهروند یهودی در شهرهای تهران و شیراز به مراکز امنیتی احضار و مورد بازجویی قرار گرفته‌اند. پرسش‌های مأموران عمدتاً بر محور تماس‌های خانوادگی این افراد با بستگانشان در اسرائیل متمرکز بوده و به گفته یک منبع نزدیک به خانواده‌ها، «تأکید شده که فعلاً از هرگونه ارتباط تلفنی یا اینترنتی با خارج خودداری کنند».
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، این موج احضار در بحبوحه تنش نظامی اخیر میان ایران و اسرائیل یکی از بزرگ‌ترین موارد ثبت‌شده پس از سالهای نخست انقلاب ۱۳۵۷ محسوب می‌شود؛ رویدادی که با ادبیات رسمی جمهوری اسلامی درباره «تأمین حقوق برابر شهروندان ایرانی-یهودی» در تضاد قرار گرفته است. جمهوری اسلامی همواره کوشیده تصویری از امنیت و حق شهروندی یهودیان ایرانی ارائه کند، اما منابع نزدیک به این جامعه از «فشار بی‌سابقه» بر آنان در هفته های اخیر سخن می‌گویند.
محدودیت‌ها به قوانین پیشین نیز گره خورده است. در آبان ۱۳۹۰ مجلس شورای اسلامی «قانون تشدید مجازات سفر به اسرائیل» را تصویب کرد که بر اساس آن هر شهروند ایرانی در صورت سفر به اسرائیل با دو تا پنج سال حبس و سه تا پنج سال محرومیت از دریافت گذرنامه مواجه می‌شود. این در حالی است که بسیاری از یهودیان ایرانی به‌دلیل پیوندهای مذهبی و خانوادگی با اسرائیل رفت‌وآمد می‌کنند؛ امری که اکنون بیش از هر زمان دیگری نگاه امنیتی را بر این جامعه اقلیت سایه افکنده است.
در واکنش به احضارهای اخیر، انجمن کلیمیان تهران از اظهارنظر رسمی خودداری کرده، اما یک عضو ارشد جامعه کلیمیان ایران به شرط ناشناس‌ماندن به هرانا گفت: «ما پیش‌تر نیز در مقاطع بحرانی شاهد احضارهای محدود بوده‌ایم، اما گستره فعلی بی‌سابقه است و نگرانی جدی درباره امنیت روانی و اجتماعی اعضای جامعه ایجاد کرده است.»
تا زمان انتشار این خبر، مقامات قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی توضیحی درباره علت یا نتیجه بازجویی‌ها ارائه نکرده‌اند. خانواده برخی احضارشدگان می‌گویند مسئولان احضار کننده تلاش کرده اند به آنها اطمینان خاطر بدهند که قصد ایجاد فشار بر این جامعه را ندارند و مجموعه احضارها متاثر از فضای جنگ اخیر ایران-اسرائیل، به هدف جمع آوری اطلاعات و “پیشگری از ارتکاب جرم” است. با‌وجود این، وکلای حقوق بشری هشدار می‌دهند که چنین احضارهایی می‌تواند مصداق «تبعیض مبتنی بر دین و قومیت» بوده و با تعهدات بین‌المللی ایران در تضاد است.
بر اساس سرشماری غیررسمی سال ۱۴۰۰، جمعیت یهودیان ایران حدودا کمتر از ده هزار نفر برآورد می‌شود؛ جمعیتی که به‌دلیل مهاجرت گسترده پس از انقلاب در اسرائیل خویشاوندان فراوانی دارند. کارشناسان می‌گویند هم‌زمان‌شدن فشارهای امنیتی با قانون محدودکننده سفر، روابط خانوادگی این شهروندان را بیش از پیش تهدید می‌کند.
نظرات