ارگ بم بزرگترین سازه تاریخی خشتی در جهان است که محل آن در شهر بم در استان کرمان در جنوب شرقی ایران قرار دارد. در تاریخ ۵ دی ۱۳۸۲ساعت ۰۴:۵۲:۵۵ در اثر زلزله بم آسیب دید اما در بدو حادثه به دلیل اهمیت آن سریعاً در فهرست آثار میراث جهانی درخطر قرار گرفت و با همکاری یونسکو و بسیاری از کشورها پروژه نجات بخشی این اثر انجام شد. بم و فضای فرهنگی آن در فهرست میراٍ جهانی یونسکو به عنوان بخشی از میراث جهانی بم و چشمانداز فرهنگی آن به ثبت رسیدهاست. این ارگ عظیم در قرن ششم تا چهارم قبل از میلاد (دوره امپراتوری هخامنشی) ساخته شدهاست و تا سال ۱۸۵۰ پس از میلاد نیز همچنان مورد استفاده بود. ارگ قدیم بم از قرن هفتم تا یازدهم به عنوان چهارراهی در امتداد جاده ابریشم و دیگر راههای تجاری مهم و بهعنوان تولیدکننده لباسهای ابریشمی و نخی اهمیت یافت. کل بنا دژ بزرگی بود که ارگ را در خود جای داده بود، اما از آنجا که ارگ بر خرابهها تسلط دارد، اکنون کل قلعه را ارگ بم مینامند.
مساحت این ارگ نزدیک به ۱۸۱۲۵۴ مترمربع است که با دیوارهایی به بلندی ۶ تا ۷ متر و طول ۱۸۱۵ متر احاطه شدهاست. ارگ از دو بخش جدا از هم تشکیل شدهاست که هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارد. حدود ۶۷ برج در سطح شهر باستانی بم پراکنده شدهاست.
قدمت باستانشناسی دقیقی از بناهای ارگ بم در دست نیست. با این حال، از طریق منابع تاریخی و متون باستانی، اولین سکونت انسان در این منطقه را میتوان به قلعه ساخته شده توسط هخامنشیان ، در حدود ۵۷۹–۳۲۳ قبل از میلاد ردیابی کرد. برخی از ویژگیهای ارگ، مانند استقرار آن بر روی سکوی ترکیبی از بالای تپه طبیعی و تراس دستساز، توسط باستانشناسان با مدل هخامنشی تخت جمشید مقایسه شدهاست.
در زمان حکومت اشکانیان ، قلعه گسترش یافت و به ارگ بم تبدیل شد. در مطالعه تطبیقی با عنوان «بم و تاریخ مختصر شهرسازی و شهرسازی در ایران» به این نتیجه رسیده شد که هسته اصلی شهر بم و بخش والی در دوران اشکانیان ساخته شدهاست. در زمان ساسانیان این قلعه به تصرف اردشیر بابکان درآمد. استحکامات و دیوارهای جدید بین سالهای ۲۲۴ تا ۶۳۷ پس از میلاد ساخته شد.
نام بم برای اولین بار توسط نویسندگان اسلامی در قرن دهم میلادی ذکر شدهاست. به گفته این نویسندگان، بم در آن زمان بازاری مستقر بود که توسط یک منطقه کشاورزی وسیع احاطه شده بود. این شهر به خاطر پارچههای نخی ظریف و خوش ذوق، قلعه تسخیرناپذیر، بازارهای شلوغ و نخلهایش معروف بود.
در دوران حکومت صفویه ، از سال ۱۵۰۲ تا ۱۷۲۲، ایران دوره ای از صلح و ثبات نسبی را پشت سر گذاشت. ارگ بم و سایر نقاط کشور توسعه چشمگیری داشت. کاخ چهار فصل در این دوره ساخته شد. در اواخر حکومت صفویه، ارگ بم توسط بنیانگذار سلسله قاجار، آغا محمدخان ، فتح شد که از ارگ به عنوان نقطه استراتژیک برای دفع تهاجمات افغانها و بلوچها استفاده کرد و در نتیجه آن را به نظامی تبدیل کرد.
ارگ تا سال ۱۹۳۲ به عنوان پادگان استفاده میشد. با این حال، از آن زمان، پادگان و شهر قدیمی متروکه شدهاست. در سال ۱۹۵۳، این منطقه به عنوان یک مکان تاریخی مهم ملی شناخته شد و روند تدریجی نگهداری و مرمت آغاز شد. با این حال، بیشتر کارها از سال ۱۹۷۳ به بعد انجام گردید.
نمایش گالری در اندازه بزرگ
نظرات