برخی می‌خواستند اعتبار «اجماع» را به اجماع علما محدود کنند، ولی واقعه‌ای عجیب در سده‌ء ۱۷ میلادی نشان داد چقدر اجماع علما در برابر مقاومت عموم مردم بی‌حاصل است حتی اگر علما از پشتیبانی حکومت بهره‌مند باشند. وقتی نوشیدن قهوه در خاور نزدیک رواج گسترده یافت، فقیهان - کمابیش به اجماع - فتوا به حرمت آن دادند و حکم شرب خمر را برای نوشنده‌ء قهوه نیز جاری دانستند. شماری نیز به دلیل نوشیدن قهوه به دار آویخته شدند. ولی اراده‌ء عمومی غلبه یافت  و امروزه [در سرزمین‌های اسلامی]  قهوه به آزادی نوشیده می‌شود. 

نقل از گوگل پلاس، مهدی خلجی