دادبان

گزارش‌ها از اخراج گسترده کودکان افغانستانی بدون همراه در ایران حکایت دارند. به گفته فعالان حقوق کودک، در جریان اخراج‌های گسترده اتباع افغانستانی، شمار زیادی کودکِ تنها (بدون همراه) نیز وجود داشته‌اند.

اخراج کودکان افغانستانی بدون همراه از ایران، نقض آشکار کنوانسیون بین‌المللی حقوق کودک است. مطابق ماده ۳ این کنوانسیون، در تمامی اقدامات مربوط به کودکان، منافع عالی کودک باید در اولویت قرار گیرد؛ اقدامی چون اخراج اجباری، بدون ارزیابی دقیق از شرایط فردی کودک، خلاف این اصل بنیادین است.

ماده ۲۲ کنوانسیون حقوق کودک به‌طور خاص بر مسئولیت دولت‌ها در قبال کودکانی که به عنوان پناهجو یا پناهنده وارد کشور می‌شوند، تاکید دارد. بر اساس این ماده، دولت موظف است از چنین کودکانی، به‌ویژه اگر بدون همراه باشند، حمایت کند و آن‌ها را به نهادهای صلاحیت‌دار برای تأمین حمایت و مراقبت ارجاع دهد، نه آنکه آن‌ها را از کشور اخراج کند.

از سوی دیگر، بنا بر ماده ۳۳ کنوانسیون مربوط به پناهندگان، هیچ دولت عضوی نمی‌تواند پناهجویی را به کشوری بازگرداند که در آن ممکن است جان یا آزادی او در خطر باشد. این اصل به‌ویژه در مورد کودکان بدون همراه حساس‌تر و الزام‌آورتر است.

علاوه بر این، قواعد بین‌المللی مانند اصول راهنمای حفاظت از کودکان پناهنده و آواره که توسط کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل تدوین شده، تاکید می‌کنند که بازگشت کودکان بدون همراه تنها در صورتی مجاز است که کاملا داوطلبانه بوده و بازگشت آن‌ها به نفعشان باشد؛ در غیر این صورت، بازگشت اجباری، نقض حقوق کودک محسوب می‌شود.

اخراج کودکان افغانستانی بدون همراه، نه تنها خلاف تعهدات بین‌المللی ایران در حوزه حقوق کودک و پناهندگان است، بلکه با اصول بنیادین حقوق بشر مانند برابری، منع تبعیض، و حق زندگی در امنیت و کرامت انسانی نیز در تعارض قرار دارد.