قلعه دختر و قلعه اردشیر

قلعه اردشیر در مجاورت قلعه دختر قرار دارد که هر دو از آثار پیش از اسلام هستند و در بالای تپه مرتفعی واقع شده که با سطح جلگه کرمان نزدیک 150 متر ارتفاع دارد. دیوارهای قلعه از خشت های بسیار ضخیم ساخته شده که از ابعاد خشت های معمولی و متداول بسیار حجیم تر است. در فاصله بین دو قلعه، ساختمان هایی مثل قصر، عبادتگاه و دیگر مکانها دیده می‌شود.
از وجود برخی قطعات کاشی در این قلعه ها مشخص می شود در ساخت این سازه ها از هنر های منحصر بفردی استفاده شده که به مرور زمان از بین رفته اند. این قلعه منسوب به اردشیر بابکان است. اردشیر بابکان بنیان گذار سلسله شاهنشاهی ساسانی، در اوایل تشکیل حکومت مقتدر مرکزی، پس از فروکش کردن شورش شهرهای "داراب گرد" و "نی ریز" در استان فارس به قصد باز پسگیری کرمان حرکت کرد. چون در آن زمان حاکمی به نام "ولخش" از سلسله اشکانی برکرمان حکومت می کرد و دم از استقلال می زد، اردشیر بابکان با او جنگید، او را اسیر و پسر خود را حاکم کرمان کرد.
از قطعات کاشی که "میجر ساکس" در محوطه قلعه دیده، برمی آید که بعضی از ساختمانهای آن علاوه بر جنبه نظامی، جنبه بزمی نیز داشته و هنرهای ظریف در تزئین آن دخالت کرده است. در رشته جنوبی قلعه اردشیر صخره ای نسبتاً بلند دیده می شود که از اواسط صخره پلکانی برای رسیدن به قله آن تراشیده اند که 134 پله دارد و ساکس احتمال داده است که این محل نقاره خانه قلعه بوده است. 
قدمت، عظمت و جایگاه این قلعه ها نشان از لزوم توجه بیشتر به این مکانها دارد اما تا کنون هیچ اقدام عملی در خصوص مرمت و یا باستانشناسی محوطه های اطراف این مجموعه ها انجام نشده است و این درحالی است که به دلیل قرار گرفتن این مکانها در محدوده شهری در کناره کوههایی که این مکانها روی آنها افراشته شده اند مردم به مرور زمان اقدام به خانه سازی کرده اند. در سالهای اخیر نیز این مناطق به عنوان مراکز تفریحی در نظر گرفته شده اند و دردامنه این کوهها که شاید خود منبعی از اسرار فراوان یک تمدن خفته باشند اقدام به ساخت و ساز پارک و محوطه های گردشگری شده است که به دلیل کمبود فضاهای تفریحی و گردشگری در کرمان بسیار مورد توجه نیز قرار گرفته اند و عدم وجود حصار در اطراف این قلعه ها آنها را در معرض تخریب های گردشگران نیز قرار می دهند.

این دو قلعه بر فراز یک کوه در شهر کرمان واقع شده اند و به دلیل قدمت فراوان و عوامل طبیعی و غیر طبیعی در دوران مختلف به شدت فرسوده شده اند اما به رغم این فرسودگی آثار همچنان باقی مانده و در دامنه و در برخی نقاط اطراف کوه پراکنده هستند. طبق ضوابط و مقررات موجود و با توجه به فعالیتهای شهرداری کرمان در این منطقه، عرصه بناهای تاریخی قلعه های کرمان مشخص شده و حریم قلعه ها به دستگاههای اجرایی و شهرداری کرمان ابلاغ شده است. اگر قرار باشد به هر دلیلی در این مناطق ساخت و ساز انجام شود باید از قبل هماهنگ شود و رعایت تمام اصول ایمنی برای حفظ ابنیه تاریخی صورت گیرد. 
در منطقه قلعه دختر و قلعه اردشیر هنوز مطالعات باستانشناسی و حفاری باستانشناسی صورت نگرفته است و طبق مطالعات اولیه قدمت این قلعه ها به دوران اوایل اسلام مربوط می شود. تدوین چشم انداز و برنامه های بلند مدت و میان مدت پایگاه تاریخی شهر کرمان با هدف آماده سازی اسناد ثبت فرهنگی پهنه تاریخی شهر کرمان آغاز شده است. در پرونده مقدماتی ثبت جهانی پهنه تاریخی و فرهنگی شهر کرمان چگونگی شهر نشینی در کرمان مورد توجه قرار گرفته است. طبق وعده مسئولان ذیربط طرح حفاظتی قلعه دختر و قلعه اردشیر از برنامه های اصلی پایگاه تاریخی شهر کرمان است که در حال انجام می باشد و به دلیل حساسیت پروژه پس از کامل شدن مراحل تحقیقات این نتایج منتشر خواهند شد. محدوده جغرافیایی آثار تاریخی شهر کرمان بالغ بر 600 هکتار و مشتمل بر 100 اثر تاریخی ثبت شده در فهرست آثار ملی است.
نقل از سایت گردشگری کرمان
http://tourism.shahrmajazi.com/virtualcity-8810.xhtml