پرویز نیکنام، آسو
در سال ۱۳۹۷ کتابی با عنوان مرگ مدرسه؟ منتشر شد. این کتاب مجموعه مقالاتی بود که پژوهشگران حوزهی آموزش و پرورش با نگاهی انتقادی به مدرسه و نظام آموزشی نوشته بودند. این کتاب با واکنش تندی از سوی وزارت آموزش و پرورش و معلمان روبهرو شد؛ آنها معتقد بودند که مدرسه مساوی با نظام آموزشی نیست و مدرسه بهرغم بدرفتاری نظام آموزشی با آن، همچنان «مهمترین فرصت یادگیری برای عموم کودکان و نوجوانان کشوراست.» انتقادها حتی از این هم فراتر رفت و گفتند که آماج انتقاد کتاب، معلمان و مدیران مدارس بودهاند و جایگاه آنها را نزد دانشآموزان و خانوادههای آنها تضعیف کرده است.
نعمت الله فاضلی، پژوهشگر مسائل آموزشی و نویسندهی کتابهایی دربارهی مدرسه و نظام آموزشی، میگوید: «با انتشار این کتاب، طرفداران مدرسه، بهخصوص معلمان، خیلی ناراحت شدند و گفتند مدرسه نمرده، ساختمانهایش هست و ما در مدرسه درس میدهیم و مدرسه هنوز کارهای خوبی برای جامعه انجام میدهد.»
فاضلی میگوید این انتقادها سبب شد تا کتاب مسئلهی مدرسه را بنویسد و نشان دهد که چرا مدرسه وظیفهاش را در قبال جامعه انجام نمیدهد. او میگوید: «در این کتاب این پرسش را مطرح کردم که کار مدرسه این است که سوژه تربیت کند، یعنی آدمی برای زندگی در جامعهی امروز و بهخصوص برای جامعهی فردا. چون بچهها بعد از مدرسه به بزرگسالی میرسند و بنابراین مدرسه تربیت انسان برای فرداست. در کتاب توضیح دادم که مدرسه این کار را نمیتواند بکند.»
امروز یکی از مهمترین مشکلات مدرسه بحران سواد است که فاضلی در کتاب الفبای زندگی به تفصیل به آن میپردازد و میگوید همهی ما بچهها را به مدرسه میفرستیم اما این بچهها «خوانا و نویسا» نمیشوند و این مشکل در دانشگاه هم ادامه دارد.
به عقیدهی فاضلی، اکنون وضعیت مدرسه به علت ناتوانی در خوانا و نویسا کردن دانشآموزان شبیه به دریاچهی ارومیه است که به بیابان ارومیه تبدیل شده؛ مدرسه هم که اقلیم فرهنگ است حالا دیگر وجود ندارد. وقتی از خشک شدن دریاچهی ارومیه حرف میزنیم این وضعیت مشهود و ملموس است؛ وقتی از فرونشست زمین صحبت میکنیم همه میتوانند آن را ببینند و حس کنند. اما بحران مدرسه را نمیتوان به سادگی دید.
این نگاه در حالی مطرح میشود که بعضی عقیده دارند که مشکلات مدرسه به کمبود کلاس درس و معلم، ساختمانهای فرسوده یا حقوق پایین معلمان خلاصه میشود. فاضلی میگوید که این مشکلات وجود دارد اما اصل مسئله نیست >>>
نظرات