Dr Zand : اِصطَخر یا اِستَخر (به پارسی میانه: ت.ت. 'سْتَخر') که تخت طاووس نیز نامیده شده، شهری باستانی در استان فارس در ۵ کیلومتری شمال تخت جمشید در جنوب غربی ایران بود. این شهر از سده سوم پیش از میلاد تا اوایل سده سوم پس از میلاد به‌عنوان پایتخت فرتکه‌ها و شاهان پارس شکوفا شد. این شهر در زمان شاهنشاهی ساسانیان (۲۲۴–۶۵۱ میلادی) به اوج شکوفایی خود رسید و زادگاه خاندان ساسان بود. اصطخر از سال ۲۲۴ تا ۲۲۶ میلادی برای مدت کوتاهی به‌عنوان نخستین پایتخت شاهنشاهی ساسانی و سپس به‌عنوان شهر اصلی و مرکز مذهبی استان پارس ساسانی فعالیت کرد. این شهر در زمان حمله اعراب به ایران به‌دلیل مقاومت سرسخت خود که منجر به کشته شدن بسیاری از ساکنان آن شد، مورد توجه قرار گرفت.
سال بیست وششم هجری از سوی عثمان ابوموسی اشعری به فارس آمد به قصد فتح استخر ، در این زمان ماهک فرماندار شهر بود در میان ایشان به شرط فرمانبرداری وجزیه صلح برقرار شد وعبدالله ابن عامر سردار ابوموسی والی استخر شد و برای تصرف شهر گور(فیروز آباد کنونی) به طرف گور حرکت کرد.در نبود او مردم استخر قیام کرده وعامل عرب عبدالله را کشتند، وعبدالله قسم خورد که استخر را فتح وچنان از مردم آنجا را بکشد که از خون مردمان آسیاب بگردانند گندم ارد کنند واو بخورد، وبه اصطخر حمله کرد وخون مردمش را مباح کرد ، چندان که می کشتند خون لخته می شد، واسیاب نمی گشت بنابراین آب گرم برخون می ریختند ، عدد کشتگان را چهل هزار کشته بیش بود بجز آنهاییکه هویتشان معلوم نشد، این اولین خرابی وکشتاری بود که شهر کهن استخر تجربه کرد.، دومین بار کشتار هول ناک تر بود در سال سی ودو هجری،مردم استخر بار دیگر شورش کردند، اینبار سردار عرب عبداله ابن عباس بود که به استخر حمله کرد ومردم را قتل عام کرد .
واین جنگ کمر کهن شهر استخر را شکست واین شهر از رونق افتاد.
اصطخر مدت‌ها پس از فتح ایران به دست اعراب به‌عنوان سنگر دین زرتشت باقی ماند و تا آغاز دوران اسلامی نیز اهمیتی نسبی داشت. پس از تأسیس شیراز در نزدیکی این شهر، اصطخر به‌تدریج رو به زوال رفت و در دوره بوئیان رها و ویران شد. بسیاری از بخش‌های اصطخر کاوش‌نشده باقی مانده‌است و تنها کاوش‌های محدود شهر به نیمه نخست سدهٔ بیستم و ارنست هرتسفلد و تیمی از دانشگاه شیکاگو بازمی‌گردد. ویرانه‌های اصطخر با مساحتی حدود ۶۰ هکتار از مهم‌ترین شهرها و محوطه‌های تاریخی ایران است.
مطالب براساس مستندات باستانشناسی وعلمی از سوی دکتر زند ارایه می شود
نظرات