آزادی اندیشه همیشه در سرزمین ما  ایران عملی پر زحمت و دردسرساز و اغلب موجب تنبیه و نهایتا مرگ کسانی بود که افکار متفاوتی در سر داشتند.

 در همه دنیا بین تفکر  و اقدام تفاوت های زیادی  وجود دارد اما در ایران این دو هیچ فرقی نداشته و با دارنده افکار متفاوت دقیقا مثل کسانی رفتار میشود که به دنبال اقدام و عمل هستند.

حزب کمونیست آمریکا CPA در اول سپتامبر سال 1919 توسط روتنبرگ تاسیس شد. دولت  هیچ ممانعتی برای داشتن افکار چپ در آمریکا اعمال نمیکند. البته اگر حزب دست به اقداماتی بزند مسلما برخورد قانونی میشود. داشتن هیچ گونه فکری در کشورهای غربی جرم نیست. اقدام و یا عمل کاملا متفاوت است. در ایران فکر و عمل هم پایه و مساوی تلقی میشوند.

 پنجم خرداد سال 1310 قانون ضد کمونیستی و ضد مرام اشتراکی در مجلس تصویب و به امضاء رضا شاه رسید. طبق  این قانون داشتن افکار کمونیستی حتی اگر منجر به اقدام نشود جرم محسوب میشود.  با توسل به همین قانون در تهران 250 نفر و در مشهد بیش از ۱۳۰ نفر بود.

اما مهم‌ترین بازداشت‌ها در اردیبهشت 1316 رخ داد. شهربانی 53 نفر را دستگیر کرد؛ اتهام آنها تشکیل سازمان اشتراکی مخفی با محوریت نشریه دنیا و تحت مدیریت و رهبری دکتر تقی ارانی بود.

 انور خامه ائی آخرین بازمانده گروه ۵۳ نفر، عصر روز سه شنبه 29 آبان سال 1397 در کرج در سن ۱۰۲ سالگی به علت نارسایی ریوی درگذشت. انور خامه‌ای تنها بازمانده 53نفری بود که به اتهام مرام اشتراکی دستگیر و از 11 تا 22 آبان سال 1317محاکمه شدند، خامه‌ای 102ساله متولد 29 اسفند 1295 که در آن زمان جوان‌ترین عضو 53 نفر محسوب می‌شد. او ساکن کرج بود و با دخترش زندگی می‌کرد. انور خامه‌ای در خانواده‌ای سیاسی و آزادی‌خواه متولد و پرورش‌ یافت؛ او فرزند یحیی کاشانی از مجتهدان و روزنامه‌نگاران پرکار و از فعالان انجمن سری «باغ میکده» در عصر مشروطه‌بود که در سر برانداختن قاجاریان را می‌پروراندند. خامه‌ای از نخستین دانش‌آموختگان مهندسی‌شیمی در «مدرسه عالی تهران»، و از جمله فعالان کمونیست در دهه ۱۳۱۰ تا ۱۳۲۰ بود که دور مجله دنیا و تقی ارانی، مدیر و راهبر فکری‌شان گرد آمده‌بودند.
خامه‌ای که ‌به ‌سبب گرداندن یکی‌ دو نشریه سیاسی در کودتای ۱۳۳۲ به زندان افتاد، پس از آزادی از زندان کودتا، به آلمان رفت و از دانشگاه فریبورگ آلمان دکترای اقتصاد گرفت و چندسالی نیز کارشناس سازمان‌ملل در کشورهای آفریقایی بود.

روز چهارشنبه  سوم آبان سال 1396 ( 25 اکتبر سال 2017) به اتفاق دو نفر از دوستان در منزل شخصی ایشون در کرج به دیدارش رفتیم. یک سال بعد  در 29 آبان 1397  در گذشت. سالها با تنها دخترش ملیحه زندگی  میکرد. در اسفند سال 1395 نشریه بخارا جشن تولدی با شرکت شخصیت های فرهیخته پرشماری برگزار کرد.  احتمالا این مراسم آخرین حضور وی در جمع میتواند تلقی گردد.

 در سن 101 سالگی هنوز ذهن بازی داشت و آماده بحث و گفتگو بود.

نمایش گالری در اندازه بزرگ