"اگر آرزومند آینده خوبی هستیم باید در بیداری طبقات مختلف اجتماع بکوشیم، چون بیداری آن ها تنها کلیدی است که درهای آینده بهتری را به رویمان باز می کند"
تازه ترین کتاب از مجموعه آثار پرویز خطیبی، روزنامه نگار، طنزنویس، ترانه سرا، شاعر، نمایشنامه نویس، خالق پیش پرده های طنز - سیاسی، ناشر روزنامه "حاجی بابا" که یکی از پرطرفدارترین نشریات فکاهی زمان خود بود و یکی از نخستین فیلمسازان ایران که در دوران پس از انقلاب اسلامی هم روزنامه "حاجی بابا در تبعید" را منتشر ساخت و با نوارهای کاست "ملا خورون"، "آخوند کشون" و "خلیفه جمارون" در نیویورک و با نمایشنامه های موزیکال طنز سیاسی "حاجی مارمولک" و "عروسی ایران خانم" به مبارزه بر علیه رژیم ملایان برخواست، روز اول اپریل 2024 توسط "بنیاد فرهنگی پرویز خطیبی" و با ویراستاری فیروزه خطیبی در لس آنجلس منتشر شد.
کتاب "خاطراتی از هنرمندان " که نخستین خاطرات هنری درباره هنرمندان در تاریخ نشر کتاب معاصر بشمار می رود و چند ماه پس از درگذشت این نویسنده در سال 1994 منتشر شد در طول سال ها 9 بازچاپ داشته است و امروز بعنوان کتاب مرجع برای دستیابی به اطلاعات ارزنده ای در رابطه با تئاتر، پیش پرده، سینما و هنرمندان دوران شکوهمندی آغاز هنر در کشورمان و ثبت وقایعی که نمایانگر حرکت این ایثارگران راه هنر از سنت به مدرنیته بوده محسوب می شود.
ویراستار این کتاب – فیروزه خطیبی – روزنامه نگار، نویسنده ، نمایشنامه نویس، بازیگر و کارگردان تئاتر و برنامه ساز رادیویی و مدیر "بنیاد فرهنگی پرویز خطیبی" (ناشر آثار این هنرمند) در مقدمه کتاب می نویسد:
هربار که کتابی از پدرم پرویز خطیبی را به مرحله چاپ و انتشار می رسانم، از خودم می پرسم: آیا باید کارهای ناتمام یک نویسنده را پس از مرگ او منتشر ساخت؟ و بعد به یاد گفته ای از "خوان گابریل واسکز"، نویسنده کلمبیایی درباره انتشار آخرین کتاب ناتمام "گابریل گارسیا مارکز" خالق رمان معروف "صدسال تنهایی" می افتم که در ماه مارچ 2024 در نود و هفتمین سالگرد تولد این نویسنده فقید با عنوان "همدیگر را در اوت خواهیم دید" به زبان های مختلف جهان منتشر شد که می گوید: "هیچ دلیلی وجود ندارد که ما خود را از این لذت محروم کنیم."
با موفقیت کتاب "خاطراتی از هنرمندان" – نخستین خاطرات هنری در در تاریخ معاصر ایران ( انتشارات بنیاد فرهنگی پرویزخطیبی - چاپ اول – پائیز 1993 – لس آنجلس) و بیش از 9 بار بازنشر آن در طول سال ها، هم چنین کتاب "آقا کوچک" (نشر معین – تهران – 1385) داستانی در قالب خاطرات نوه ی دختری "میرزا رضا کرمانی" و بررسی حوادث اطراف زمان پیش و پس از مرگ ناصرالدین شاه قاجار که نویسنده در آن مسائل اجتماعی و شرایط آن روزگار مردم تهران، از جمله فقر و بی سوادی و اوج و سقوط یک خانواده ای اشرافی را ترسیم می کند و بعد هم کتاب "میرزا رضا کرمانی به روایت پرویزخطیبی" (نشر معین – تهران – 1339 ) - که نسخه بدون سانسور آن همزمان توسط بنیاد فرهنگی پرویز خطیبی در لس آنجلس به چاپ رسید - و پرسه ای است در تاریخ و روایت تازه ای از "شاهشکار" - یکی از شخصیت های تاثیرگذار در جنبش مشروطه ایران، به این نتیجه رسیدم که زمان انتشار مجموعه خاطرات و طنزهای سیاسی پرویزخطیبی فرارسیده و می تواند بسیاری از مسائل مهم دوران او را برای خواننده روشن سازد آن هم بدون هرگونه روایتگری و فقط از طریق خواندن آثار این نویسنده و به قلم خود او.
کتاب"خاطرات و طنزهای سیاسی پرویزخطیبی" با یک طرح ساده قدم به موجودیت گذاشت و در مدت زمان کوتاهی بخش های مختلف آن از لابلای انبوه دستنوشته ها، یادداشت ها و کتاب ها، نمایشنامه های بلند و کوتاه طنز و فکاهی منتشر نشده و کاریکاتورهای روزنامه "حاجی بابا" کم‌کم شکل گرفت و خود راه را به ما نشان داد.
با نگاهی واقع گرایانه به اطراف و به شرایط و زمانه ای که در آن زندگی می کنیم، امروز بیش از همیشه بر این باورم که سر و سامان دادن به کارهای ناتمام پدرم پس از مرگ او، نه تنها یک وظیفه شخصی و ادای دینی است که به عنوان فرزند نسبت به او دارم، بلکه می تواند کوششی باشد در راه شناخت و آگاهی هرچه بیشتر از بخش مهمی از تاریخ سیاسی - هنری معاصر ایران و مسیری که ایثارگران راه رسیدن به آزادی های فردی، اجتماعی و سیاسی و رهروان راه دستیابی به آزادی بیان در مطبوعات و هنر، در اوج حرکت یک ملت از قعر سنت تا مدرنیته طی کرده اند.
کتابی که در دست شماست شامل گزینه ای از خاطرات، سفرنامه ها، مقالات، مصاحبه ها و دیگر آثاربی شمار طنز - سیاسی پرویز خطیبی است که در آن مجموعه ناتمام "خاطراتی از مردان سیاسی" و هم چنین کتاب هرگز منتشرنشده ای در ژانر طنز-تخیلی با عنوان "میخ اسلام در سرزمین کفر" (ماجرای اسلامی شدن ایالات متحده آمریکا)، در کنار نسخه اصلی و سانسور نشده کتاب " سفرنامه بخارست" (خاطرات پرویزخطیبی به عنوان خبرنگار از دیده هایش از سفر به فستیوال جوانان بخارست در مرداد و شهریور 1332 و کمی پیش از وقایع 28 مرداد) در آن گنجانده شده است. اشعارفکاهی – سیاسی، چند نمایشنامه کوتاه و هم چنین نمایشنامه کمدی-انتقادی "بزن بریم ایران" که در سال های اول بعد از انقلاب در شهر نیویورک نوشته شد و همانجا و بعدها در لس آنجلس بروی صحنه آمد تا از نگاهی جامعه شناختی، چهره ای از اوپوزیسیون را در اولین سال های بعد از انقلاب به نمایش بگذارد. نمایشنامه ای که هنوزتا امروز، چون ندایی از درون تاریخ، ما را احضار می کند، به ما هشدار می دهد و آینه ای است تمام نما از چهره اوپوزیسیونی مملو از کاستی ها، و خالی از هرگونه راهبرد و همگرایی که عملا تبدیل به نوعی سبک زندگی و استراتژی بقا در غربت شده است.
در این مجموعه علاوه بر منتخبی از کاریکاتورهای هفته نامه "حاجی بابا" از سال های 1328 تا 1357 و "حاجی بابا در تبعید" (چاپ نیویورک) عکس هایی از آلبوم خصوصی پرویزخطیبی، نمونه هایی از سلسله مقالات طنز سیاسی این نویسنده در نشریات فارسی زبان خارج از کشوردر ماه های پس از انقلاب، بریده جراید، مصاحبه ها و نقد و بررسی آثار او نیزگنجانده شده است. با این امید که خواننده هشیار امروز بتواند با خواندن آن ها بیش از هرچیز از درون پیچ و خم های طنز ظریف و اغلب شعف انگیز پرویزخطیبی به گوشه هایی از تودرتوی سیاست، در رویارویی با فرهنگ مردم و هنر معاصر ایران زمین نیز پی ببرد. چرا که به اعتقاد او "اگر آرزومند آینده خوبی هستیم باید در بیداری طبقات مختلف اجتماع بکوشیم، چون بیداری آن ها تنها کلیدی است که درهای آینده بهتری را به رویمان باز می کند."
فیروزه خطیبی
مارس 2024 – لس آنجلس
نظرات