سگ ولگرد ـــ داستان کوتاهی از صادق هدایت است که نخستین بار در سال ۱۳۲۱ خورشیدی در تهران منتشر شد.

داستان آن درباره‌ی یک سگ اصیل اسکاتلندی به نام پات (مخففِ نامِ پاتریک) است که پس از گم کردن صاحبش، سرگردان شده و از انسان‌ها آزار می‌بیند.

پات سگی معمولی نیست؛ او در آرزوی بازگشت به دوران کودکی است و در ته چشم‌هایش روحی انسانی دیده می‌شود.

در تصویر؛ تقدیم‌نامه‌ی سگ ولگرد به م. ف. فرزانه (روشنفکر و متفکر) با امضا و خط صادق هدایت نوشته شده است: چون شخصی این کتاب را در شرط‌بندی برد سگ خور کرد».

 شرط‌بندی آن‌ها بر سر ماجرای تیراندازی ورلن به رمبو (پل ورلن ـــ شاعر فرانسوی و از چهره‌های مکتب سمبولیسم در شعر فرانسه بود، در سال ۱۸۷۲ میلادی دوستش آرتور رمبو دیگر شاعر معروف فرانسه ـــ سفری کوتاهی به انگلستان و بلژیک کرد و چون رمبو می‌خواست از او جدا گردد؛ در نزاعی که در گرفت ـــ رمبو را با تپانچه زخمی کرد) بوده‌ که در نهایت فرزانه شرط را می‌برد و از هدایت می‌خواهد که نسخه‌ی پشت‌نویسی‌شده‌ای از کتاب سگ ولگرد را که در آن روزها در تهران نایاب بوده‌ است ـــ به وی دهد.