روزگاری که خبری از تُرک و ترک‌بازی در قفقاز نبود، شاهان آنجا آرزوی بازگشت شکوه ساسانی را داشتند.

قطران تبریزی ۱۰۰۰ سال پیش سروده:

این جهان بوده است دائم مُلکَت ساسانیان
باز سالارش خدا بر ملکت ساسان کند

نیست کس در گوهر ساسانیان چون لشکری
تا پس آن چون نیاکان شاهی ایران کند

چند نکته؛

*مُلکَت: پادشاهی، کشور، مملکت

* علی لشکری: ششمین شاه خاندانِ شدادیان گنجه (خاندانِ صلاح‌الدین ایوبی ـــ از تبار شاهان این سلسله بودند)، منسوب به دودمان ساسانیان.

* علی لشکری (معروف به ابوالحسن لشکری ـــ به جنگ گرجیان و ارمنیان پرداخته ـــ در جنگی آنان را سخت شکست داده ، و شکست فضلون و مملان دو حاکم پیش از خود را جبران کرده است)، چهار فرزند به نام‌های گودرز و نوشروان و منوچهر و اردشیر داشت.

* قطران تبریزی مدتی را در گنجه و نزد شاهان شدادیان گذرانده بود، با آن که زبان مادری قطران زبان آذری یا پهلوی رایج در آذربایجان بود، به پارسی دری نیکو شعر می‌سرود. ناصرخسرو قبادیانی در سفرش با او دیدار کرده‌است.

ناصرخسرو می‌گوید: «در تبریز، قطران نام شاعری را دیدم. شعری نیک می‌گفت، اما زبان فارسی نیکو نمی‌دانست.

پیش من آمد دیوان منجیک و دیوان دقیقی بیاورد و پیش من بخواند و هر معنی که مشکل بود از من پرسید، با او بگفتم و شرح آن بنوشت و اشعار خود بر من خواند».

علت عدم عادت قطران به زبان پارسی آن بود که خود به زبان آذری (پهلوی) خو گرفته و پاره‌ای لغات و اصطلاحات اهل مشرق را که از زبان محلی آنان بوده‌است، نمی‌شناخته است.

قطران گویا نخستین شاعر پارسی دری (در برابر پهلوی) در آذربایجان بوده‌است.