دادبان:
صحنه عجیب تمجید از یک قاتل
تصاویر و ویدیوهای منتشر شده از مراسم خاکسپاری، محمود انصاری، فردی که اخیرا در یاسوج به اتهام قتل یک پزشک در ملاءعام اعدام شد، صحنههای عجیبی را به نمایش گذاشته است. در این ویدیوها جمعیت پرشماری از اقدام این فرد مبنی بر قتل یک پزشک تمجید کرده و او را «شهید غیرت» خطاب میکنند.
محمود انصاری، متهم بود که یک پزشک را به تصور اینکه در مرگ برادرش نقش داشته به قتل رسانده است. تصاویر بنر مانند او در سطح شهر نصب شده و جمعیتی نه چندان کم، او را تحسین میکنند.
این واکنش جمعی، نتیجه مستقیم ریشهدار شدن فرهنگ قصاص و خونخواهی در است؛ فرهنگی که انتقام را بهجای عدالت مینشاند و خشونت را با نام «غیرت» توجیه میکند. در چنین نگرشی، مرز میان عدالت و جنایت از میان میرود و قاتل، نه به عنوان فردی که جان انسانی را گرفته، بلکه بهعنوان «قهرمان خونخواهی» مورد ستایش قرار میگیرد. وقتی جامعه بهجای مطالبه قانون و دادرسی عادلانه، احساسات انتقامجویانه را تجلیل میکند، نتیجه آن بازتولید خشونت و تداوم چرخه نفرت است.
اصرار حاکمیت در ایران بر تداوم اجرای مجازات اعدام، آن هم در ملاءعام، این چرخه را تشدید میکند. وقتی مجازات مرگ در برابر دیدگان مردم اجرا میشود، نه بازدارندگی دارد و نه آموزنده است؛ بلکه بزهکار را در ذهن بخشی از جامعه به چهرهای اسطورهای تبدیل میکند. چنین صحنههایی، مرگ را عادی و خشونت را مشروع جلوه میدهند و ارزش جان انسان را به پایینترین سطح ممکن تنزل میدهند. جامعهای که در آن اعدام در خیابان برگزار میشود، ناخواسته به پرورش قاتلان بعدی یاری میرساند.
وظیفه حاکمیت در چنین شرایطی، نه دامن زدن به انتقام، بلکه اصلاح فرهنگ عمومی از طریق لغو مجازات اعدام و قصاص است. لغو این مجازاتها تنها گامی حقوقی نیست، بلکه اقدامی فرهنگی و اخلاقی برای پایان دادن به تقدیس مرگ و بازگرداندن حرمت حیات انسانی است. تا زمانی که دولت از مجازات مرگ بهعنوان ابزار استفاده میکند، خشونت از جامعه رخت برنخواهد بست و قتل و خونخواهی همچنان در قالبی مشروع بازتولید خواهد شد.
برو به آدرس
نظرات