لیبرال دموکراسی:

چنانکه نویسندگان دیگر نیز تأکید کرده‌اند امروز دین مانند قرون‌وسطا و عصر اصلاح مذهبی نهادی بالا‌تر از نظام اجتماعی نیست که یگانگی آن را تضمین کند؛ بلکه صرفاً عاملی است، سپهری است، سیستمی است در میان بسیاری دیگر. دامنه این سخن را حتی به جمهوری اسلامی آخوندی و با یک‌فاصله زمانی به پادشاهی سعودی وهابی نیز می‌توان برد. اسلام از همان هنگام که از عربستان جاهلی بیرون آمد و با تمدن‌های پیشرفته‌تر در جامعه‌هایی تکامل‌یافته‌تر روبرو گردید تا امروز که عموم مسلمانان از غیر اعراب هستند اندک‌اندک ویژگی یگانگی بخش خود را از دست داد ــ نخست در امپراتوری پهناور اسلامی و سپس در سرزمین‌هایی که عرب‌ها کنترلی بر آن‌ها نداشتند. امروز حتی در جامعه‌های شکاف خورده عرب نیز اسلام به‌عنوان عامل یگانگی جای چندانی ندارد.

برو به آدرس