بی بی سی:
بی‌بی‌سی فارسی در مجموعه‌ای به معرفی رمان‌هایی می‌پردازد که فقط یکبار در داخل ایران منتشر شدند اما بر فضای ادبیات داستانی ایران تاثیرگذار بودند و گاهی با جنجال های حاشیه ای هم همراه بودند.
رمان "سفر شب و ظهور حضرت" که نخستین رمان بهمن شعله‌ور، نویسنده و پزشک ایرانی ساکن آمریکا، برگرفته از زندگی واقعی خود نویسنده است، اما تصویری کلی از فضای جامعه ایران، به ویژه وضعیت جوانان این کشور، در دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ به دست می‌دهد.
"آن شب در خانه ارژنگ همه می‌دانستیم که فاجعه اتفاق خواهد افتاد. تا هفته پیشش پانزده روز تمام بود که همه روی کتابها افتاده بودیم و خودکشی کرده بودیم. امتحان فارماکولوژی را که هیچ کس از سال پیش امتحان نداده بود و عقب انداخته بودیم و امتحان پزشکی قانونی را با هم امتحان می‌دادیم و اضطرابی را که همه از این دو امتحان داشتند به ما هم سرایت کرده بود..."
رمان "سفر شب و ظهور حضرت" که نخستین رمان بهمن شعله‌ور، نویسنده و پزشک ایرانی ساکن آمریکا، برگرفته از زندگی واقعی خود نویسنده است، اما تصویری کلی از فضای جامعه ایران، به ویژه وضعیت جوانان این کشور، در دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ به دست می‌دهد.
تصویری از سرگشتگی جوانان در ایران پیش از انقلاب
این رمان اولینی رمانی نبود که در آن از سال‌های جوانی و آرمان‌های از دست رفته سخن گفته می‌شد، اما جزو اولین آثار در رمان‌نویسی فارسی به شمار می‌رود که در آن "سردرگمی نسل نو" به تصویر کشیده شده است: "نسلی که در پشت سر خاطره تلخ شکستی را داشت و در پیش‌رو هیچ اطمینان خاطری نداشت."
این رمان در سال ۱۳۴۶ زمانی که نویسنده‌اش ۲۷ ساله بود از سوی نشر خوشه در ایران چاپ شد، اما نگارش آن ده سال قبل آغاز شده بود و در این سال‌ها شعله‌ور در تهران، واشنگتن و آنکارا به سر برده بود. به همین دلیل، برخی معتقدند علت اصلی «"سستگی در ساختمان" این رمان، همین "انقطاع زمانی و مکانی" است.
در این رمان، دیالوگ‌های برگرفته از ادبیات عامه به همراه تک‌گویی‌های یک راوی تحصیل‌کرده در هم آمیخته شده و تضادی زبانی را ایجاد کرده که می‌تواند نمادی از تضاد در جامعه آن زمان ایران باشد.
شعله‌ور پیش از این رمان، در نوزده سالگی، رمان"خشم و هیاهو" از ویلیام فاکنر را ترجمه و منتشر کرده بود. او همچنین "سرزمین هرز" تی.اس. الیوت را به فارسی برگرداند. آشنایی با ادبیات آمریکا موجب شده بود که شعله‌ور از ادبیات این کشور برای نوشتن اولین رمان خود بسیار بهره ببرد.
همچنین برخی از منتقدان، این رمان را متاثر از مکتب ادبی ناتورالیسم دانسته‌اند که بر جنبه‌های توارث، محیط، لحظه و مشاهده زندگی انسان به دور از آرمانگرایی تأکید می‌ورزد.
برخی دیگر نیز به دلیل بهره‌گیری نویسنده از تکنیک‌های مختلف داستانی، این رمان را تجربه‌ای "پست مدرن" خوانده‌اند.
رمان "سفر شب و ظهور حضرت" در همان سال‌های انتشارش با استقبال نویسندگان ایران مواجه شد. جلال آل‌احمد، در مجله آرش درباره این کتاب نوشت: "نسل جوانتر از سرخوردگی‌های خودش در 'سفر شب' انتقام گرفته است."
بعدها، پس از انقلاب، با وجود این که این کتاب به صورت قانونی در ایران منتشر نشد، اما در دهه هشتاد بار دیگر به این رمان در مطبوعات ایران توجه شد.
یونس تراکمه، نویسنده، درباره این رمان نوشت: "در فصل پایانی کتاب، آن فصل بسیار درخشان و ماندگار، شعله‌ور اجرای دیگری از اولیس جویس ارائه می‌دهد."
حسین مرتضاییان آبکنار، نویسنده، نیز گفت: "زمانیکه این کتاب چاپ شده بود، شاید من به دنیا نیامده بودم و شاید هم یکساله بودم. الان می‌گردم پیدایش می‌کنم و کپی می‌گیرم و به بچه‌های کارگاهم می‌دهم."
برو به آدرس
نظرات