طرحی از ایمان رضایی

پساسکولاریسم چه رابطه‌ای با ایران و آینده‌ی آن دارد؟

پویا موحد، آسو

تحولات اجتماعی چهل سال اخیر حاکی از آن است که جامعه‌ی آینده‌ی ایران نه فقط همچنان از نظر قومیتی متنوع خواهد بود بلکه از نظر دینی نیز بیش از پیش متکثر خواهد بود. برای مثال، تردیدی نیست که دین‌ناباوران (از جمله خداناباوران) اکنون بخش چشمگیری از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند و دین‌داران نیز در مقایسه با گذشته از تنوع بسیار بیشتری برخوردارند. بخش بزرگی از مردم ایران خواهان بی‌طرفیِ حکومت نسبت به هویت‌های دینی، مذهبی، قومی و غیره‌اند. حفظ انسجام ملی و پایان سرکوب فرساینده‌ی اقلیت‌ها و پیشگیری از کشمکش‌ میان آنان، در بلند‌مدت به بسط هویت ملی، حفظ بی‌طرفیِ کامل حکومت نسبت به تنوع آن و انعطاف بیشتر اقلیت‌ها مشروط خواهد بود. تا زمانی که حکومت هویت رسمی کشور را بر اساس یکی از هویت‌های دینی یا قومی یا زبانی یا حتی بی‌دینی (سکولاریسم سخت) استوار کند به این اختلافات دامن خواهد زد و ادغام جمعیت‌های مختلف در یک هویت منسجم را به تأخیر خواهد انداخت. حفظ انسجام ملی منوط به بازتعریف این کشور-ملت به شکل ایرانی متنوع اما متحد است. اگر چنین چیزی اصلاً ممکن باشد، هنوز تا دستیابی به آن راهی طولانی در پیش است >>>