طرح عابد زارعی

* به مناسبت روز جهانی زنان

از آزارهای جنسی تا خشونت‌های ناموسی

مریم فومنی

آسو: سالی که گذشت بیش از هرچیزی سال شکسته شدن سکوت زنان در ایران بود. شکسته شدن سکوت درباره‌ی آزارهای جنسی، خشونت‌های ناموسی و حتی خشونت خانگی که در دوران کرونا شدیدتر از قبل شد و انکارش را ناممکن کرد.

پرسر و صداترین اتفاق، این بود که جنبش«من‌هم» سرانجام به ایران هم رسید و زنان، یکی یکی، شروع به روایت آزارهای جنسی‌ کردند، روایت‌هایی که سال‌ها و دهه‌ها فقط در پچ‌پچ‌های بین خودشان از آن حرف زده بودند. این بار اما زنان آزاردیده هم صدا‌ی‌شان را بلند کردند و هم انگشت اتهام را مستقیم و علنی به سوی آزارگران‌ گرفتند. تجربه‌ای که هم تازه بود و هم دشوار.

با انتشار اولین روایت‌ها، بسیاری از آزاردیدگان به بزرگ‌نمایی، انتقام‌گیری و حتی دروغگویی متهم شدند. در شرایطی که هیچ نهادی برای حمایت از این زنان و انعکاس صدای آنها وجود نداشت، گروه‌های فعال در حوزه‌ی زنان در داخل ایران توانستند با ورود به ماجرا بخشی از این بار را بر دوش بکشند.

یکی از فعالان حقوق زنان که با رسانه‌ی بیدارزنی همکاری می‌کند، می‌گوید: «جنبش من‌هم در ایران خودش اتفاق افتاد و گروه‌های زنان آن را راه نینداختند. در ابتدا سایت‌های زنان روایت‌های منتشر شده در فضای مجازی را بازنشر می‌کردند. اما مثلاً در گروه ما‌ پس از انتشار چند روایت، یکی از زنان آزاردیده روایت خودش را برای بیدارزنی فرستاد و خواست که آن را منتشر کنیم و ما هم پس از راستی‌آزماییِ دقیق منتشرش کردیم. بعد از آن بود که برای انتشار روایت‌های آزار اعلام آمادگی کردیم و در واقع به این قضیه وارد شدیم.»

ورود به این قضیه اما چندان آسان نبود و فعالان حقوق زنان را با چالش‌هایی جدی بر سر چگونگی راستی‌آزمایی روایت‌ها، رعایت حقوق متهمان به آزار جنسی و رویکرد متناسب با عدالت ترمیمی روبرو کرد.

یکی از این چالش‌های بحث‌برانگیز، متهم شدن افرادی از جریانات مختلف فکری و سیاسی به آزارهای جنسی و نحوه‌‌ی مواجهه‌ با آن بود. این عضو بیدارزنی می‌گوید: «در یکی دو روایت، به طور خاص می‌گفتند فلان فرد آزارگر فمینیست است، یا چپ است، یا اصلاح‌طلب است و این داستان را پیچیده می‌کرد. ما از یک طرف روایت‌ها را همان‌گونه که به دست‌مان رسیده بود منتشر می‌کردیم و از طرف دیگر این پرسش هم وجود داشت که آیا طرح موضوع به این شکل زیر سؤال بردن آن جریان‌ها نیست؟ در نهایت به این نتیجه رسیدیم که باید قبول کنیم این اتفاق‌ها می‌تواند در هر جریانی رخ دهد و وقتی آزاری رخ می‌دهد آن جریان باید خودش را بازنگری کند و مراقب باشد که آن اتفاق دیگر تکرار نشود. برای همین به گروه‌های دیگر هم پیشنهاد کردیم که اگر راهکاری دارند، آن را مطرح کنند و خودشان هم وارد این قضیه شوند.» >>>