کارتون: بهنام محمدی
پرواز دلار در ایران؛ تا کجا، تا چند؟
رادیو فردا: نگاه فریدون خاوند: نرخ دلار آمریکا در بازار آزاد ارز تهران، که روز چهارشنبه به بالای ۲۸ هزار تومان رسید، یکبار دیگر برای بخش بسیار بزرگی از مردم ایران پرسشی را مطرح میکند که عمری تقریباً ۴۱ ساله دارد؛ قله بعدی دلار در چه ارتفاعی است؟
در حال حاضر، با توجه به بلندای قلهای که دلار بدان دست یافته، مردم از خود میپرسند که آیا اوجگیری اسکناس سبز آمریکا در بازار آزاد ارز، حد و مرزی هم دارد؟
تجربههای قدیمی (آلمان بعد از جنگهای اول و دوم جهانی) و یا تازه (زیمبابوه و ونزوئلا) نشان میدهند که سقوط پول ملی یک کشور حد و مرز نمیشناسد. با شکست آلمان در جنگ اول جهانی و اَبَر تورمی که در پی آن آمد، مارک چنان بیارزش شد که مردم این کشور برای خرید نان مجبور بودند حجم عظیمی از اسکناس را با استفاده از چرخ دستی تا نانوایی حمل کنند. در زیمبابوه، پول ملی (که آنهم دلار نام داشت) به چنان سطحی از ذلت رسیده بود که اگر به زمین میافتاد، کسی برای برداشتن آن زحمت دولا شدن به خود نمیداد.
این کشورها گرفتار «ابر تورم» بودند، وضعیتی که در آن نرخ تورم به بالای ۵۰ درصد در ماه میرسد.
ایران هنوز با تورمی در این سطح فاصله زیادی دارد، ولی در شرایطی به سر میبرد که شماری از پیشدرآمدهای «اَبَر تورم» در آن دیده میشود. این پیشدرآمدها معمولاً با سقوط اعتماد به پول ملی همراهند، از جمله این که مردم سعی میکنند هر چه زودتر دارایی خود را به «غیر پول» و یا پول خارجی بدل کنند تا پسانداز و قدرت خریدشان محفوظ بماند. گاه حتی به ارزشگذاری کالاها و خدمات بر پایه پولهای خارجی عادت میکنند.
چنین نشانههایی را ما بیش از بیش در ایران میبینیم. در بعضی از مناطق پایتخت، صاحبخانهها اجاره را به ارز خارجی از مستاجران خود مطالبه میکنند. حتی بعضی کالاها، در پیوند با دلار، به مقیاس ارزشگذاری بدل میشوند.
روزنامه «دنیای اقتصاد» چاپ تهران در شماره سوم مهر ماه خود مینویسد که «برخی از مردم برای ارزیابی نوسانات دلار احتیاجی به رفتن به صرافیها و یا چک کردن قیمت ارز در گوشیهای موبایل خود ندارند. وقتی که وارد بازار میوه میشوند و قیمت یک کیلو موز را در تابلوی میوهفروشیها نگاه میکنند، احتمال میدهند که نرخ دلار در بازار آزاد نیز به چه میزان تغییر کرده و سطح حدودی آن چقدر است. در نتیجه این ادعا وجود دارد که یک کیلو موز (معادل یک دلار) به عنوان یک معیار در ذهن مردم نقش بسته است» >>>
نظرات