«مسابقه انشای ایرون»

من یک عضوِ افتخاری و آماتورِ گروهی هستم به نامِ جستجو برای هوش فرازمینی، هر کسی‌ که علاقه به موجوداتِ فرازمینی باشد ـــ می‌‌تواند در آنجا ثبت نام کرده و فعالیت کند، البته برای انجامِ این کار ـــ نیازمند به تلسکوپ و رایانه مخصوص (به اضافه نرم‌افزارهای مختلف) هستید، این عمل یک پژوهش علمی است که در میان امواج رادیویی رسیده از سوی فضا ـــ به دنبال الگوهای منظم و منحصر به فردی می گردد که ممکن است از سوی موجودات هوشمند کیهانی ارسال شده باشند.

در این پژوهش، با استفاده از رادیوتلسکوپ های قدرتمند، امواج رادیویی کیهانی جمع آوری و به صورت اطلاعاتِ خام ذخیره می گردند، این اطلاعات سپس توسط نرم افزارهایی که ویژه این کار طراحی و بر روی کامپیوترها نصب شده‌اند ـــ آنالیز شده و امواج رسیده از منابع طبیعی کیهان ـــ از زمینه حذف گشته تا احتمال یافتن امواج رادیویی منظم که ممکن است منشاء غیر طبیعی داشته باشند ـــ بیشتر گردد.

فلسفه‌ی این پژوهش بر این اساس استوار است که چنانچه یک تمدن کیهانی به مرحله استفاده از رادیو در ارتباطات برسد؛ خواه ناخواه امواج رادیویی منظم خود را در فضا پراکنده خواهد نمود، همانطور که زمین از زمان ابداعِ رادیو ـــ چنین کاری را به طور ناخواسته انجام داده است، البته همچنین این احتمال وجود دارد که موجودات هوشمند، به طور خودخواسته و جهت اعلام موجودیت ـــ امواج رادیویی هدفمندی را به سوی فضا ارسال نمایند، کاری که انسان زمینی نیز مدتی است که انجام می دهد.

واقعیت این است که امروزه روز ما هنوز هیچ مدرک غیر قابل انکاری از وجود موجودات فرازمینی ـــ نداریم، با این حال چندین پیشرفت علمی وجود دارد که از وجود سایر فرانامه های ممکن برای زندگی در جهان ـــ به شدت پشتیبانی می کند.

اولین مورد از این پیشرفتها در سال ۱۹۵۳ میلادی آغاز شد، هنگامی که استنلی میلر (شیمیدان و زیست‌شناس آمریکایی که به دلیل تحقیقات در مورد منشا حیات ـــ به خصوص آزمایش میلرـ یوری مشهور است، این آزمایش بیان می‌کند که ترکیبات آلی پیچیده می‌تواند توسط فرایندهای نسبتاً ساده فیزیکی از مواد معدنی ایجاد شود، این آزمایش در محیط و شرایطی انجام می گیرد که بتواند بازنمایی شرایط اولیه جوی زمین باشد) ـــ با شروع از مخلوط گازهایی که به آنها انرژی وارد می کرد ـــ چند مولکول ساده بدست آورد که ماده زنده را تشکیل می دهد، این آزمایش ـــ آغاز شیمی پری بیوتیک است، شاخه ای از شیمی که در تلاش برای درک چگونگی ترکیب مواد اصلی زندگی در شرایط موجود در اوایل زمین ـــ موفقیت زیادی کسب کرد، امروز می دانیم که بسیاری از این مولکولها در شهاب سنگها ، ستاره های دنباله دار یا ابرهای گرد و غبار دار ـــ بین ستاره‌ها نیز وجود دارد، این نشان می دهد که حتی نباید در سیاره ما سنتز (به عملی گفته می‌شود که طی آن یک ماده توسط واکنش شیمیایی از مواد اولیه ساخته می‌شود)، بلکه می توانستند از فضا آمده باشند، اگر این اتفاق در اینجا افتاده است ـــ چرا نمی تواند در جاهای دیگر جهان هم اتفاق بیفتد؟

امید ما به وجود حیات در خارج از زمین نیز به لطف کشف میکروارگانیسم های اکسترموفیل ( گروهی از ارگانیسم‌ها که در محیط‌های خشن و شدید فیزیکی یا شیمیایی ـــ که عموماً بیشتر انواع زیست در آنها ناممکن است ـــ زندگی می‌کنند) ـــ که قادر به زندگی در شرایط بسیار نامساعد محیطی هستند ـــ بسیار افزایش یافته است، این میکروارگانیسم ها در دمای بیش از ۱۰۰ درجه سانتیگراد، پِ هاش بسیار اسیدی و غلظت نمک بالا زندگی‌ ـــ راحتی‌ داشته و به ما نشان می‌‌دهند که بسیار قوی هستند، این یعنی‌ که می تواند در سیارات دیگر با شرایط بسیار متفاوت به راحتی رشد کند.

همگان می‌‌دانیم که به لطفِ توسعه‌ی فناوری ـــ ما قادر به مشاهده فراتر از منظومه شمسی هستیم، این به ما امکان کشف چندین هزار سیاره فراخورشیدی را می دهد، مطالعه‌ی سیاره‌های فراخورشیدی جزو موضوعات نوین در دانش اخترشناسی‌ است و شامل دو شاخه‌ی کلی کشف و شخصیت پردازی این‌گونه سیاره می‌شود، با کاوش در تنها قسمت کوچکی از کیهان ـــ می توان انتظار داشت که صدها تریلیون سیاره در آن وجود داشته باشد، با این ارقام ـــ چه کسی جرات کرده تا اطمینان حاصل کند که در هیچ یک از آنها ـــ زندگی وجود ندارد؟

پس برگردیم به ابتدای سخن، همانطور که علم پیشرفت می کند ـــ دلایل بیشتری وجود دارد که بتوانیم حیات موجودات فرازمینی را در جهان محتمل بدانیم، با این حال ـــ باید قبول کرد که پیدا کردنِ آن ممکن است آسان نباشد، از یک طرف ـــ این واقعیت که ما فقط یک جلوه از زندگی یعنی زندگی زمینی را می شناسیم، ما را نسبت به خصوصیاتی که انتظار داریم در موجودات احتمالی جهان های دیگر پیدا کنیم ـــ بسیار به اشتباه می اندازد، امکان سفر ما به فضا ـــ هنوز بسیار محدود است، این بدان معناست که جستجوی حیات در خارج از زمین به منظومه خورشیدی فعلاً محدود شده و آنچه تاکنون در مورد منظومه خورشیدی (دربرگیرنده‌ی خورشید و شماری اجرام آسمانی دیگر که در مدارهایی مستقیم یا غیرمستقیم ـــ پیرامون آن می‌گردند) می دانیم نشان می دهد که عمرِ زیادتری نسبت به زمین ندارد، پس می تواند مکانهایی در منظومه خورشیدی وجود داشته باشد که به میکروارگانیسم ها اجازه‌ی رشد دهند، فراموش نکنیم که در درون هر میکروارگانیسم ـــ می تواند برای ما یک موجودِ غافلگیر کننده باشد.

یک سری پرسش به نظرم می رسد:

چگونه میکروارگانیسم های فرازمینی اطلاعات ژنتیکی (دستورالعمل هایی برای ساخت پروتئین، برای تعیین ساختار و عملکرد هر سلول) را ذخیره می کنند؟

در مولکولی شبیه دی‌اِن‌اِی (دارای دستورالعمل‌های ژنتیکی است، برای کارکرد و توسعه‌ی بیولوژیکی موجودات زنده و ویروس‌ها) ما؟

آیا آنها از سیستم‌هایی مشابه نحوه ذخیره سازی اطلاّعات در رایانه استفاده می کنند؟

آیا آنها می توانند از انرژی متابولیسم (مجموعه‌ی تغییرات ترکیبی و تخریبی در سلول‌های موجوداتِ زنده) خود استفاده کنند؟

چه مولکولهایی؛ واکنشهای شیمیایی آنها را کاتالیز (مواد شیمیایی که در فرایندهای شیمیایی باعث افزایش سرعت واکنش می‌شوند) می کند؟

اینها همه پرسش های است که دوست دارم پاسخی برای آنها داشته باشم.

می‌ دانیم که در مریخ (چهارمین سیاره در منظومه‌ی خورشیدی است که در یک مدار طولانی‌تر و با سرعتی کمتر از زمین به دور خورشید می‌چرخد)، اُروپا (نامِ یکی از هفتاد و دو قمر سیاره‌ی مشتری است)، اِنسلادوس (ششمین ماه بزرگ زحل است) و تیتان (بزرگ‌ترین قمر سیاره‌ی زحل است) ـــ بیشترین امید را برای یافتنِ حیات فرازمینی داریم، در مریخ ـــ دمای پایین و فشارِ جَو ـــ از وجود آب مایع در سطح آن جلوگیری می کند، همچنین مریخ میدان مغناطیسی (حاصلِ تأثیر دو میدان الکتریکی، برای نمونه دو بار مثبت و منفی) نداشته و باعث می شود در برابر اشعه های کیهانی (ذراتی هستند که در فضای خارج از اجرام آسمانی تولید شده و به جو این اجرام برخورد می‌کنند) که برای زندگی بسیار مضر هستند ـــ زندگی‌ کردن در مریخ را بسیار خطرناک می کند، اما لایه‌ی زیرینِ مریخ ـــ مکان بسیار راحت تری است، اشعه های کیهانی نفوذ نمی کنند، آب مدت زمانِ بیشتری در حالت مایع باقی می ماند، همین جریان باعث می‌‌شود که برین باور باشیم که؛ موجوداتی می‌‌توانند روی سنگهای زیرِ این لایه مریخ زندگی‌ کرده و از طریقِ تغذیه آنچه که در اطراف دارند ـــ انرژی تولید کنند.

زندگی میکروسکوپی در در زیر خاکِ اروپا، اِنسلادوس و تیتان میتواند ـــ به خاطر وجودِ  اقیانوس های عظیم آب مایع ـــ فعال باشد، برای همین اروپا، اِنسلادوس و تیتان به عنوان کاندیداهای خارق‌العاده ـــ شانسِ زندگی موجودات فرازمینی را افزایش می دهد.

پس در نتیجه می توان احتمال زیادی داد که زندگی های دیگر در جهان وجود داشته باشد، اما پرسش های دیگری مطرح می شوند:

آیا ما آماده‌ی پذیرش این واقعیت ـــ  موجودیتِ این موجوداتِ فرازمینی هستیم؟

آیا می‌‌توانیم با آنها کنار آمده ـــ وقتی‌ که می‌‌دانیم آنها با ما بسیار متفاوت هستند؟

و مهمتر از همه... از چه راهی می توانیم رابطه‌ی خود (رفتار، شخصیت، زبان و..) را با آنها برقرار کنیم؟

با این جملات ـــ به یاد جوردانو برونو می‌‌اُفتم، برونو کشیش، فیلسوف و کیهان‌شناسِ ایتالیایی بود که بخاطر عقایدَش ـــ که مخالف تعلیمات کلیسای کاتولیک بود، به حکم دادگاه تفتیشِ عقاید و با موافقت پاپ کِلمنت هشتم ـــ در ۱۷ فوریه ۱۶۰۰ میلادی، در شهر رم سوزانده شد، برونو معتقد بود که زمین به دور خورشید چرخیده و چرخشِ آشکار روزانه‌ی آسمان ـــ توهمی است که در اثرِ چرخش زمین به دور محور خود ایجاد می شود، استدلال او این بود که جهان می تواند این واقعیت (نامحدودی خدا) را به ما نشان دهد (فقط باید بدنبالَش گشت؟!)، برونو همچنین ادعا می کرد که ستاره های آسمان ـــ خورشیدهای دیگری مانند خورشید ما بوده که سیارات دیگر به دور آنها می چرخند، وی اظهار می داشت که حمایت از این اعتقادات ـــ به هیچ وجه با کتابِ مقدس یا دین واقعی ـــ مغایرت ندارد، او معتقد بود که در تمامی منظومه‌ی خورشیدی ما ـــ از چهار عنصر؛ آب ، زمین ، آتش و هوا تشکیل شده و قوانین فیزیکی یکسانی در همه جا اعمال می شود، او نظر به وحدت وجودی داشته و زمان را لایتناهی می‌دانست، وی اعتقاد داشت خدا واحد است و تمام تضادها در او محو و نابود می‌شود.

تقریبا هر کجایی دنیا که می‌‌روم ـــ لپ تاپِ مخصوصی همراهم بوده و کارش را با آن برنامه‌های جستجو برای هوش فرازمینی انجام می‌‌دهد، من فقط باید صبر و حوصله داشته باشم، همین الان؟ در حالِ حاضر نزدیکِ تیتان بوده تا ردی از یک جسمِ نیمه مدور که قبلا تصویرش را کاوشگر کاسینی (در پانزده سپتامبر ۲۰۱۷ میلادی کاوشگر کاسینی؛ برای جلوگیری از برخورد کنترل نشده‌ی کاوشگر با ماه‌های کیوان و احتمال آلودگی یا نابودی هرگونه زیست فرازمینی احتمالی در آن‌ها ـــ بنا به تصمیمِ ناسا نابود شد) فرستاده ـــ پیدا کنم، جستجو ادامه دارد.

ژنو، بهار ۲۰۲۱ میلادی