بزرگداشت فرهنگی و فرهنگ بزرگداشت

از: مزدک بامدادان


محمدرضا شجریان یک از بزرگترین موسیقیدانان ایران و یک از استادان برجسته ردیف موسیقی سنتی بود. او همچنین استاد بزرگ آواز ایرانی و دارای شیوه خوانندگی ویژه خود بود و توانست انبوهی از خوانندگان توانمند را آموزش دهد. از آن گذشته او با پژوهش بر روی صدادهی سازهای ایرانی توانست در این زمینه نیز دست به نوآوریهای ارزشمندی بزند و سازهایی نو بیآفریند.

من رنگ صدای شجریان را دوست دارم، ولی همه آنچه که خوانده است به دلم نمی نشیند. از نگاه من او بسیار پایبند سنت است و این ویژگی گاه به ایستائی در آفرینش و ایستادگی در برابر نوآوری فرامی روید. سازهایی که او ساخته است، گامی بزرگ در راستای نوین سازی موسیقی سنتی هستند که یا پذیرفته می شوند و بر رنگارنگی همنوازیها می افزایند و یا خود پیش زمینه ای می شوند برای موسیقیدانان جوانتر، که سازهایی بهتر و خوش صداتر بسازند.

هر ملتی باید بزرگان فرهنگی خود را پاس بدارد و یادشان را نگهبان باشد. ولی بزرگداشت بزرگان، نیازمند یک فرهنگ دیرینه شهروندی است. در چنین فرهنگی است که هرکسی باید بداند کار موسیقیدان نوشتن قانون اساسی نیست، قانون اساسی را باید حقوقدانان و کارشناسان بنویسند و اگر جز این شود، نام آن بی فرهنگی است.

همچنین کارنامه سیاسی یک چهره فرهنگی را نباید با کارنامه هنری او درآمیخت. شجریان کارنامه ای پر افت وخیز در سیاست دارد و کارنامه ای درخشان در موسیقی. نه می توان با نگاه به تلاشش در پهنه موسیقی کژرَویها را از کارنامه سیاسی او زدود و نه می توان درباره جایگاه او در موسیقی سنتی بر پایه کارنامه سیاسی اش داوری کرد، نام چنین کاری، بی فرهنگی است.

در فرهنگ شهروندی، مردم برای بزرگداشت یک موسیقیدان بدر بیمارستان نمی روند و شبانه آواز سرنمی دهد و آرامش دیگر بیماران را بهم نمی زنند، نام این کار بی فرهنگی است،

در فرهنگ شهروندی، سازه های یادبود بزرگان را به گورستان تبدیل نمی کنند و چهره های درگذشته خود را در پیرامون آنها بخاک نمی سپارند، اگر نام آن سازه و باغ پیرامونش را "آرامگاه" فردوسی گذاشته اند، برای آن است که فردوسی در آن "آرام" بگیرد، آرامگاه گورستان نیست و اگر فردا کورش بزرگ سر از خواب کهن برداشت و خواست که او را در کنار فردوسی بخاک بسپارند، یا اگر فردوسی سر از گور خود درآورد و خواهان آرمیدن در پاسارگاد شد، باز هم نباید به سخن شان گوش داد، نام این کار هم بی فرهنگی است.

بزرگداشت بزرگان فرهنگی، نیازمند فرهنگ بزرگداشت است،

آیا ما از چنین فرهنگی برخورداریم؟

بنیاد میراث پاسارگاد
www.savepasargad.com