در شب سه شنبه ۲۸ بهمن ماه ۱۲۸۱ خورشیدی نویسنده ای در ایران تولد یافت که بعدها نه تنها در کشور خود، بلکه در بیرونِ مرزهای ایران نیز شُهرت یافت .

صادق، کوچک ترین فرزند هدایت قلی هدایت (اعتضاد الملک، فرزند نیرالملک وزیر علوم، در دوره ناصرالدین شاه) و خانم عذری زيورالملك هدايت (دختر حسين قلي خان مخبرالدوله دوم ) بود و دو برادر و دو خواهر دیگر نیز داشت .

صادق هدایت در خانواده ای ثروتمند و اشرافی به دنیا آمد. افراد خانواده او همگی از مردان سرشناس کشور بودند و او از این راه می توانست به مقامات بالای حکومتی دست پیدا کند و در آسایش و راحتی زندگی کند؛ اما صادق به سرعت جریان زندگی اَش را از خانواده اَش جدا نمود و با درآمد اندکی که از از کار کردن در ادارات مختلف دولتی کسب می کرد امرارِ معاش کرد.

صادق هدایت در جوانی گیاه‌خوار شد و کتابی در این مورد با عنوان فواید گیاه‌خواری نیز نوشت. او تا پایان عمر گیاه‌خوار باقی ماند. بزرگ علوی در این باره می‌نویسد: «یک بار دیدم که در کافه لاله‌زار یک نان گوشتی را که به زبان روسی بولکی می‌گفتند، به این قصد که لای آن شیرینی است، گاز زد و ناگهان چشم‌هایش سرخ شد، عرق به پیشانی‌اش نشست و داشت قی می‌کرد که دستمالی از جیبش بیرون آورد و لقمهٔ نجویده را در آن تف کرد.»

او معتقد بود اگر انسان بخواهد دست از جنگ بردارد باید اول دست از کشتن و خوردن حیوانات بردارد.

ویژگی های ساختاری و محتوایی نوشته های صادق هدایت ـ اولین ممنوع القلم تاریخ ادبی ایران :

عمده‌ترین ویژگی ساختاری و محتوایی نوشته‌های صادق هدایت را می‌توان چنین برشمرد:

درون مایهٔ اغلب داستان‌های هدایت، مرگ‌اندیشی، انتقاد از جامعهٔ تحت استبداد و نفی خرافه‌پرستی است.

تصویرها و توصیفات و شخصیت‌ها و چهره‌های داستان‌های او اغلب رنگ ملی دارند. نثر هدایت ساده و بی‌پیرایه و عاری از دشوارنویسی‌است.

نثر وی مستحکم، منسجم و قوی مایه‌است.

او از زبان و فرهنگ مردم به خوبی و در حد اعجاز بهره می‌گیرد و همین مایهٔ غنای داستان‌هایش می‌گردد.

توصیفات هدایت رئالیستی، دقیق و واقع بینانه‌است.

او به جنبه‌های روانی و درونی چهره‌ها و اشخاص داستانی خود می‌اندیشید، ضمن آنکه از وصف ظاهر آنها نیز در نمی‌ماند.

برخی از داستان‌های هدایت، انعکاس مسائل روحی و روانی خود نویسنده‌است.

طنز قوی و مؤثر و انتقادی هدایت در سرتاسر آثار داستانی و تحقیقی وی سایه افکنده‌است.

اندیشه و تفکّری در پس داستان‌های اوست که وی را متفکری اندیشمند معرفی می‌کند.

او به زندگی مردم و نقد رفتار آن‌ها توجهی خاص داشت و همدل و همداستان مردم فرودست بود.

هدایت در نویسندگان پس از خود تأثیر ژرفی بر جای گذاشت.

صادق هدایت نقّاشی هم می‌کرد و برخی طرح‌های او موجود است. از جمله آهویی که در مجموعه آثار هدایت چاپ انتشارات امیرکبیر بر جلد کتاب‌های او نقش بسته‌است. جهانگیر هدایت، برادرزادهٔ او مجموعه‌ای از این نقاشی‌ها را با عنوان «آهوی تنها» منتشر کرده‌است.

شازده یکبار گفت: در این محیطِ پست و احمق‌نوازِ سفله‌پرور و رجاله‌پسند، که شما رجلِ برجستۀ آن هستید و زندگی را مطابقِ حرص و طمع و پستی‌ها و حماقتِ خودتان درست کرده‌اید، من نمی‌توانم منشأ اثرباشم.

... و ما همه مان تنهاییم، نباید گول خورد، زندگی یک زندان است، زندان‌های گوناگون!

دوستش داریم، یادش همیشه در بینِ همه ادب دوستانِ ‌ایرانی پایدار و زنده است.