نام کاخ چهلستون اغلب ذهنها را بهسمت کاخ چهلستون اصفهان میبرد؛ در حالی کاخی تاریخی با همین نام در قزوین وجود دارد که به دستور شاه تهماسب، دومین پادشاه سلسله صفویه، ساخته شد. این کاخ که به عمارت کلاه فرنگی نیز شهرت دارد، امروزه به موزه خوشنویسی تبدیل شده و آثار برخی از خوشنویسان معروف ایرانی مانند میرعماد قزوینی، درویش عبدالمجید، محمد حسین عماد کتاب و... را در خود جای داده است. کاخ چهلستون در سال ۱۳۳۴ به شماره ۳۸۹ در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسید.
کاخ چهل ستون یکی از زیباترین و ارزشمندترین بناهای تاریخی شهر قزوین است که قدمت آن به دوره صفویه برمیگردد. شاه تهماسب صفوی در سال ۹۵۱ هجری قمری بهدلیل حملات ترکان عثمانی تصمیم گرفت که پایتخت را از تبریز به قزوین منتقل کند. او به بنایی در خور پادشاه ایران زمین نیاز داشت و از همین رو، زمینهای زنگی آباد را از میرزا شرف جهان، از بزرگان شهر قزوین، خریداری کرد. شاه تهماسب به معماران برگزیده کشور دستور داد تا باغی بهشکل مربع در آن بسازند و در میان آن عمارتهای عالی، تالار، ایوانها و حوضهای زیبا بنا کنند.
عمارت کلاه فرنگی بههمراه سردر عالی قاپو تنها بناهای باقی مانده از باغ صفوی هستند. این باغ خیلی بزرگ بود؛ بهطوری که طول آن از خیابان واقع در شمال سبزه میدان کنونی تا حیاط نادری کشیده شده بود و عرض آن نیز از جلوی اداره پست و تلگراف تا دیوار غربی شعبه بانک ملی امتداد داشت. این خیابانها مقدار زیادی از این باغ را از بین بردند و بخش بزرگی نیز به نام سبزه میدان به گردشگاه عمومی اختصاص یافت.
در دوره قاجاریه، محمد باقر سعدالسلطنه، فرماندار قزوین به یاد روزهای باشکوه عمارت کلاه فرنگی، آن را بازسازی کرد و به آن نام چهلستون داد. در این دوره بخشهایی بهویژه به طبقه دوم اضافه شد که شکل ظاهری و داخلی آن را تاحدی تغییر داد. متاسفانه این عمارت در دوره پهلوی تغییر کاربری پیدا کرد و بهعنوان فرمانداری مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۳۳۶ نقاشیهای زیر گچ رخ از نقاب کشیدند و نمایان شدند. در سال ۱۳۵۲ از این نقاشیها لایهبرداری کردند و آنها را پایین آورند که در اثر این اتفاق آسیبهای فراوانی به بنا وارد شد.
نمایش گالری در اندازه بزرگ
خیلی جالب! ممنون.
جناب مرادى عزيز، با عرض تشكر و قدردانى بابت زحماتى كه در اين راه متحمل ميشويد، از حضورتان سئوالى دارم. تا آنجا كه حافظه مرا يارى ميكند ساختمان چهلستون اصفهان نام خود را مديون انعكاس بيست ستون از عمارت در حوض بزرگ جنب آن ميباشد. آيا نامگذارى عمارت چهلستون قزوين داستاني مشابه به همنام اصفهانيش دارد؟ ممنونم.
ممنون کمال جان
چهل و هزار در ادبیات فارسی معادل تعداد زیاد است. در عمارت چهل ستون اصفهان هم واقعا تعداد ستون ها چهل نیستند اما چون تعدادشون زیاده به همین نام خوانده شده اند.
البته این ساختمان معمارش یک مهندس عثمانی بوده و ترکیبی از کوشک ایرانی و بناهای رایج در آن دوران استانبول است.ساختمان های غیر بومی را دوران صفویه و قاجاریه کلاه فرنگی هم می گفتند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد جایگاه عدد " چهل" در هنرهای ایرانی به لینگ زیر مراجعه کنید :
http://alitalebi91.blogfa.com/post/168