پس از سال ها ویرانی در گورستان تاریخی گیلیارد، بالاخره با تلاش فرهنگ دوستان و به ويژه جامعه کلیمیان ایران سازمان میراث فرهنگی بالاخره رضایت داد تا گورستان تاریخی گیلیارد در فهرست میراث فرهنگی ایران (به شماره 31691) به ثبت ملی برسد.

یهودیان پس از ویرانی معبد سلیمان، توسط بخت النصر، فرمانروای بابل به مناطق مختلفی از جمله جنوب عراق، و ایران فعلی به اسارت برده شدند. پس از پيروزي كوروش بزرگ کلیه اسرا، از جمله يهوديان مجاز شدند يا به زادگاه خويش اورشليم، و یا به هر کجایی که مایلند بروند و يا در ایران ماندگار شوند.

بسیاری از یهودیان ایران را برای ماندگاری برگزیدند و در شهرهای مختلف ایران زندگی تازه ای را شروع کردند. علاوه بر نوشته های کتاب مقدس یهودیان، وجود آرامگاه هایی چون دانیال در شوش، استرمردخای در همدان، سارا بت آشر در اصفهان، حبقوق در تویسرکان و بسیاری دیگر از آثار تاریخی و فرهنگی نشان از قدمت چندهزارساله ی یهودیان در سرزمین ایران را دارد.

بنا بر شواهد موجود و بررسی های تاریخی، پیشینه حضور یهودیان به عنوان اولین ساکنان منطقه گیلیارد واقع در دماوند، به دوران اسارت و تبعید (گالوت) اجباری آنان بازمی گردد و آن مقارن است با سال 3368 عبری.

از دوران گذشته، يهوديان براي ناميدن اين شهر از واژه گيلعاد استفاده مي‌بردند.

واژه گیلعاد در فرهنگ عبری به معنای «ستون جاویدان» یا «ستون یادبود» در نظر گرفته شده است.

قبرستان گيليارد يا گيلارد (جيلارد) در مجاورت جاده گيلاوند منتهي به دماوند بر روي ارتفاعات آن قرار گرفته است.

متاسفانه بعد از انقلاب به دلیل آزارهایی که برهموطنان یهودی اعمال می شد، بسیاری شان از آن منطقه به نقاط دیگر ایران و یا بیشتر خارج از ایران کوچ کرده اند. از پس از انقلاب دفن در این گورستان ممنوع بوده و به دلیل بی توجهی این گورستان به ویرانه ای تبدیل شده است. بیشتر سنگ قبرها شکسته و یا دزدیده شده اند.

گفته می شود که قرار است برای حفاظت از این میراث تاریخی دیواری به دور گورستان گیلارد کشیده شود.

شکوه میرزادگی
www.savepasargad.com