دژ کرشاهی یا قلعه دزدها، قلعه ایست که در بخش خاوری شهرستان آران و بیدگل و شمال شهر ابوزیدآباد و در نزدیکی ارتفاعات کوه یخ آب در استان اصفهان قرار دارد. مساحت دژ بیش از ۴۰۰۰ متر مربع است و گفته می شود که شالوده آن در زمان پیش از اسلام ساخته شده است. این دژ از خشت و گل ساخته شده و هم اکنون از آثار برجای مانده از زمان قاجار است.
قلعه کرشاهی یا گهر شاهی که در اصطلاح محلی به «قلعه کر» نامور است. قلعه خشتی کرشاهی در مقابل یورش مغولان و شورشیان سالها تاب آورده و همچنان دیوارهای مستحکم آن پایدار است. دژ کنونی بر ویرانه های قلعه ی کهن بنا شده است. قلعه کرشاهی در دوره های گوناگون از جمله پس از یورش مغول بازسازی شده تا جلوی پیشروی دشمن که از راه کویر قصد یورش به نواحی مرکزی ایران را داشت، گرفته شود. از آن زمان به بعد هم بارها مورد استفاده حاکمان و راهزنان و حتا شورشیان قرار گرفته و آخرین بار توسط حسین کاشی از شورشیان اواخر دوره قاجار بازسازی شده است. هنوز هم آثار گلوله‌های توپ به جا مانده از درگیری نیروهای دولتی و شورشیان بر دیوارهای قلعه نمایان است.
این قلعه در زمان یورش مغول ها به عنوان پایگاهی برای مبارزه، به خوبی توانست در جنگی نابرابر چند روز مقابل یورش دشمن مقاومت کند.
مغولها قلعه را محاصره می کنند با این تصور که وقتی آب و آذوقه ساکنان آن تمام شود، تسلیم خواهند شد. اما غافل از اینکه مهرازان(معماران) و سازندگان این قلعه ، حتی برای زمان محاصره هم پیش بینی کرده‌اند و در کویر خشک و بی آب و در چنین دشت وسیعی، دژ را در جای یی ساخته اند که سطح زمین با سفره‌های آب زیرزمینی، کمترین فاصله را دارد. به گونه ای که ساکنان دژ با کندن کمتر از ۵ متر زمین به آب می رسند. حوضی که اکنون نیز وسط حیاط دژ به چشم می خورد، یک و نیم متر ژرفا دارد و تا چند سال پیش، همیشه پر از آب بوده است. برکه و آبگیری که در محوطه باختری وجود دارد، هنوز هم کاملاً پرآب است و تشنگی مسافران کویر را برطرف می کند.
دور تا دور قلعه دو دیوار محکم کشیده شده و برجهای دیده بانی که تیراندازان در آن مستقر می شدند کمی متمایل به بیرون ساخته شده بود تا به تمام محوطه پیرامون دید داشته باشند. ضمن اینکه میان دیوار دوم و دیوار اصلی قلعه، خندق و کانالی به دهانه ۵ متر کنده شده که اگر دشمن از دیوار اول و دوم می گذشت، درخندق زمین گیر می شد و فرصتی برای تیراندازان قلعه به وجود می آمد تا آنان را از پای درآورند. همچنین قلعه، ۳ دیوار داشته که دیوار اصلی بلندتر از بقیه بوده که باقیمانده دیوار اول در ضلع خاوری هنوز پابرجاست.
نمایش گالری در اندازه بزرگ
نظرات